Ergens in een kleine kamer in een Gents huis komen twee West-Vlaamse inwijkelingen bij elkaar om muziek te maken. Ideeën die doorheen de week via whatsapp worden uitgewisseld, krijgen wekelijks een kans om tot nummer te worden verheven. “De meeste nummers zijn gemaakt in twee uur, van niks tot afgewerkt en opgenomen. Van zodra we een instrument vastnemen, zijn we binnen de drie minuten bezig aan een nummer.” Welkom in de lo-fi indierock wereld van EEND (gebruik een Engelse tongval bij het uitspreken ervan). Geen masterplan, wel een eigenzinnige ode aan het leven. Dit schrijfsel volgt diezelfde dwarsheid en is deels interview, deels review. Extra duiding maakt de plaat iets bevattelijker, al is ook dat voor discussie vatbaar.

“Eén van onze eerste regels is dat hetgeen we doen zichzelf constant moet tegenspreken.” 

Met ‘Gistel’ is EEND, met bandleden Double EE & iNDy (de heren hullen zich in mysterie wat hun echte naam betreft) reeds aan hun tweede release toe. Dat de naam geen belletje doet rinkelen is niet zo bijzonder. “Voor ons doet het er eigenlijk niet zoveel toe of mensen ons kennen. Het maken van muziek op zich is eigenlijk al voldoende. Toen ze ons na de eerste plaat op Urgent.fm draaiden, en nu opnieuw, vonden we dat al heerlijk.” In een wereld waar planning en strategie prominent aanwezig zijn voelt de naïef ongedwongen lo-fi (benadering) van EEND aan als een verademing. Wanneer een vrouw de toegang tot een zoo wordt ontzegd, zoekt EEND diezelfde dag via ‘Love monkey’ het andere perspectief op. De eenvoudige drum, futuristische keys en hartstochtelijke zang spelen gedwee in op de ambiguïteit die als kernwaarde in de plaat vervat zit. EEND is oprechte spielerei en het is die invalshoek die ‘Gistel’ zeer aimabel maakt. 

“Onze muziek mag, maar moet niet, onaf klinken. Maar het interesseert ons eigenlijk niet dat een nummer misschien beter zou klinken mocht het in een professionele studio zijn opgenomen. In ons hoofd luisteren er duizenden mensen naar onze muziek, waar het in werkelijkheid elf man is. EEND is eigenlijk puur escapisme, ons parallel universum.”

Gistel was de woonplaats van Dietn, een gemeenschappelijke vriend die de leden van EEND tijdens hun studies bij elkaar bracht. In 2007 ging Dietn op reis in Zuid-Afrika zwemmen in zee, maar keerde niet terug. Zijn lichaam werd nooit teruggevonden. Toen al ontstond het idee om hem ooit te eren met een plaat, ook al was er van een band nog lang geen sprake. “EEND zou nooit bestaan hebben zonder Dietn. De plaat is enerzijds een bloedserieus eerbetoon, anderzijds zit ze vol van de energie en knotsgekke levensvreugde die Dietn uitstraalde. De vitaliteit moest uit de plaat spatten, terwijl er geen enkel nummer speciaal voor hem is gemaakt.” Zo ontstond ‘Caravan’ na een avond op café, waar in de tuin een caravan stond waar je oesters kan kopen. De impulsieve zangstonde in het naar huis rijden leverde meteen een nummer op. EEND creëert voortdurend nieuwe nummers zonder dat ze een specifiek doel moeten dienen. Het is pas wanneer het duo op een rommelmarkt de vinylplaat ‘Klanken uit Gistel’ ontdekt, waarop de geschiedenis van de stad wordt verteld, dat het plan voor deze plaat echt concreet wordt.

“Slechts één vijfde van de nummers die we gemaakt hebben de voorbije tijd is op de plaat beland. Gistel is daarbij de saus die alles aan elkaar bindt.”

‘Gistel’ bevat, naast fragmenten uit die plaat, zelfgemaakte opnamen die het duo maakte tijdens enkele prospectie dagen in de West-Vlaamse polderstad. Het is één van de manieren waarbij EEND actief op zoek gaat naar input voor hun muziek. Zo kwamen ze er op uit dat de broer van Dietn een fietsenwinkel heeft en dat daarvan zelf een radiospot bestond, die uiteraard ook een plek kreeg op de plaat. Naast een hoes voor elke single, leverde hun ontdekkingstocht in Gistel ook enkele bizarre ontdekkingen op. Toeval speelt dan ook een opmerkelijke rol bij het maken van de plaat. 

“Op de vierde avond volgen wij het lam waarheen het ook gaat. En het lam ging naar het kruis.”

Wanneer double EE en iNDy de Abdij van Gistel bezoeken, ontdekken ze in een kapel een mandje met daarop ‘gratis cassettes mee te nemen’. Ze besluiten een willekeurig fragment van één van die cassettes op de plaat te zetten. De dualiteit die vervat zit in dit korte fragment mag gezien worden als één van de rode draden doorheen de plaat. Namelijk die van tegenpolen die elkaar aantrekken, soms afstoten maar telkens opnieuw een vreemdsoortige harmonie weten te bewerkstelligen. Al vraagt het mogelijks wel een inspanning van de luisteraar, maar daarover later meer. 

“We willen catchy popnummers maken die we als tegenreactie steeds van een twist voorzien waardoor je je als luisteraar afvraagt waarvoor EEND nu eigenlijk staat. Iets waarvoor we die tussenstukken ook wel gebruiken.”

Het keyboard deuntje in ‘Apple tree’ klinkt soms even irritant als aanstekelijk, maar blijft finaal wel positief resoneren. ‘Joe Mellen’ spant wat ons betreft de kroon als absurd alternatieve oorwurm. Het waargebeurde verhaal waarbij het hoofdpersonage lobotomie op zichzelf toepast, in de hoop daardoor voor eeuwig high te blijven (wat dankzij de constante aanvoer van verse lucht naar de hersenen ook deels gelukt zou zijn), wordt dankzij West-Vlaamse parlando even gek als geniaal gebracht. “We hadden ‘Joe Mellen eerst in het Engels geprobeerd, maar parlando in het Engels doen als West-Vlaming kwam helemaal niet over. Alsof we gewoon cool wouden doen”. Het catchy refrein, dat ooit begon als een door XTC geïnspireerd nummer maar door onkunde een geheel andere wending nam, breekt met de rest van het nummer waardoor het een soort extra dadendrang met zich meedraagt en behoorlijk hardnekkig in de hersenpan blijft hangen. De videoclip die EEND de komende periode bij het nummer zal opnemen belooft trouwens even bevreemdend materiaal op te leveren. 

“We hebben onszelf voorgenomen om geen gêne te hebben als we muziek maken, en dat werkt wonderwel.”

Het makersproces en de muziek van EEND wordt gekenmerkt door ruimte laten voor het toeval in een wereld waar alles mag en soms wel moet schuren en botsen. Hieruit ontstaat een voortdurende eventualiteit die kan leiden tot zeer bevreemdende uitkomst. Zo ontdekt iNDy tijdens de opnames een – naar eigen zeggen zeer slechte –  kortfilm die hij ooit tijdens zijn studies maakte en waarin Dietn de hoofdrol speelt: “wat op zich confronterend was om hem na al die jaren opnieuw te zien. Ik spoel door en duw één keer op play waarop de tegenspeler tegen Dietn zegt:  “Waar was jij al die tijd, waar bleef jij, we waanden jou dood. Je hebt veel te verklaren” waarna Dietn antwoordt: “Ik weet van niets.”” Deze enigmatische conversatie, vormt de aanvang van ‘Dreamers’, een dansbaar nummer waar contradicties – De geknutselde filmdialoog, de pompende beats, de banale lyrics, de tristesse van het speelgoedorgel – tot bekoorlijke fusionpop worden verheven. De abrupte overgang naar de zachte piano en de Afrikaanse stemmen in ‘Bulungula’ mag dan wel vintage EEND zijn, ergens blijft het gevoel van onbenut potentieel hangen. Anderzijds trekt EEND hiermee de dadaïstische kaart waardoor het debat opnieuw voor open wordt verklaard. 

“We doen iets dat niemand anders doet en dat zeer dicht bij onszelf ligt”

Wie zijn pappenheimers kent zal merken dat Double EE & iNDy hun voorliefde voor bands uit de indierock niet wegsteken. Er wordt geknipoogd naar enkele smaakmakers uit het genre, maar pastiche is nooit aan de orde. Zo grijnst ‘Pronounce me dead’ vermakelijk naar Grandaddy, terwijl ‘Lockdown’ dan weer tript met The Flaming Lips. 

“Alles wat we maken is in principe muziek waar we zelf naar luisteren. Ween, Grandaddy, The Flaming Lips hebben ons zeker beïnvloedt. Terwijl ook Faust,in de tape-achtige collage, en Sparklehorse, via de aanpak van sommige tussenstukjes, ook terug te vinden zijn.”

Hun eigen stempel drukken Double EE en iNDy door hun plaat met spitsvondigheden te doorspekken. De zelf gecreëerde samples zijn er daar één van. Zo kwam de Engelse monoloog over eenden op een heel opvallende manier tot stand: “Martin Newell (Britse singer-songwriter, poëet en belangrijke figuur in de geschiedenis van de cassette cultuur en DIY muziek) is het brein achter de popmuziek van Cleaners From Venus, waar we in korte tijd nogal bezeten door geraakt zijn. Op zijn Instagram vonden we een foto met een eend terug en toen hij op Pasen een online Q&A hield, hebben we een vraag voor hem doorgestuurd. Toen hij de vraag ook effectief beantwoordde, waren we nogal ecstatisch. Wat hij niet wist is dat wij alles hebben opgenomen. Vandaar dat de inlay van onze cassette ‘Thanks to Martin Newell for not knowing you are on the record.’ bevat.”

Het enige nummer waarbij er gezondigd werd en EEND beroep deed op found footage is misschien niet toevallig ‘Woody’. Een oordeelloos nummer over filmmaker en muzikant Woody Allen. Een futiele gitaarlijn, subtiele distortion en de zin “I like your movies a lot” zijn een voorbode voor de tweespalt die in het nummer vervat zit. Terwijl je Woody Allen klarinet hoort spelen, drapeert EEND er een sample van Allen’s dochter over die hem aanklaagt voor seksueel grensoverschrijdend gedrag in haar jeugd. Waarna nieuwsfragmenten twijfel  zaaien over de beweringen van de dochter. Zonder kant te kiezen maakt de ambivalentie in het nummer hoe dan ook iets los.

Een kritische geest kan opwerpen dat de toewijding aan de lo-fi benadering soms de grenzen opzoekt, dat het gebruik van sommige samples en tussenstukken te kluchtig overkomt of dat de soms wat gekke muzikale paden de aandacht afleiden. Toch voelen ‘Gistel’ en EEND, wat ons betreft, niet aan als een pose of parodie. Het is gewoon een benadering van de realiteit. Zoals Magritte een doodgewone appel of pijp van een surreëel kantje voorzag, doet EEND dat met hun pop- en indienummers. Het even wegvluchten van de dagdagelijkse werkelijkheid en daarmee de relativiteit van het leven in de verf zetten. Zelf omschrijven ze het als mystery of the ordinary.

“Het gaat altijd om banale dingen waar wij ergens de schoonheid van inzien. Waardoor we ook in het dagelijkse leven meer de schoonheid zien in, of gefascineerd raken door het alledaagse. 

‘Selfmade man’ vindt zijn oorsprong bij hun zelfverklaarde manager – en tevens vriend – die in Nigeria woont en eigenlijk geen rol van betekenis speelt bij de band, maar misschien wel de poorten opent voor een internationale doorbraak. Het triviale van ketchup verheft EEND in het gelijknamige nummer tot aanstekelijke indiekunst. Humor is nooit ver weg tijdens het beluisteren van ‘Gistel’. Al zal de interpretatie van het woord humor wellicht de meningen verdelen. Wij kunnen smakelijk lachen om de honger naar Peking-eend wanneer de lokale afhaalchinees wordt gebeld in ‘De Lange Muur’. De ondeugende lach aan het einde van het gesprek is een mooi voorbeeld van het loslaten van grenzen en het toestaan en uitvoeren van impulsieve ideeën.

“We waken er altijd over dat een nummer nooit zomaar een grap is, van zodra we dat gevoel krijgen gaan we zelf op de rem gaan staan. We zouden een band als Tenacious D kunnen zijn, maar daar willen we van weg blijven. We willen ook niemand uitlachen. Er zit voor ons een schoonheid in alles wat we gebruiken, en sommige zaken bevatten tegelijk een soort akeligheid zoals bij de intro.” 

Die dubbelheid is ook terug te vinden in de hoes, waar Godelieve, de patroonheilige van Gistel, wordt gewurgd door twee knechten van haar man. De macabere tekening heeft tegelijk iets sacraals. Het feit dat de tekening verborgen is, geeft de hoes zelfs het uiterlijk van een kinderpuzzel. Hiermee probeert EEND ook hier de grond onder je voeten vandaan te halen. Ze hebben ook plannen om dit ooit live te doen. Ondanks hun eerdere release ‘EEND… fights boredom’ is er (nog) geen sprake van optredens. Voorlopig zoeken ze warmte in hun nest, maar ze hebben wel al enkele plannen en broeden ze op een zeer unieke live-ervaring.

“Als je EEND ooit live ziet, moet het iets zijn dat je nooit meer vergeet. Zoals een optreden van The Flaming Lips, misschien niet muzikaal subliem, maar wel een ervaring op zich. We nemen dit heel serieus. In onze ogen zijn we wereldberoemd, en zelfs als er maar twee mensen in de zaal staan, staan we in ons hoofd op Werchter. Als veertigers vinden we ons eigen puberale gedrag gewoon grappig. Aan de andere kant is er ook geen echte behoefte om op een podium te staan, maar we zijn wel zeer nieuwsgierig naar hoe het zou zijn. We willen vooral ontdekken welk potentieel er voor EEND ligt wanneer we onze muziek live uitvoeren.”

Wanneer het album eindigt zoals het begon, met een fragment uit ‘Klanken uit Gistel’, komen toeval en vernuft opnieuw mooi samen. De vrome woorden die verslag uitbrengen van de processie zijn opvallend toepasbaar op het album. ‘Gistel’ balanceert met een glimlach op het wankele evenwicht tussen het bizarre en geloofwaardige. Het is een risico, maar wat ons betreft werkt het, zolang je bereid bent om mee te gaan in het grenzeloos levenslustige, soms absurde universum van EEND. De schaamteloosheid van het album zaait verdeeldheid en dient daarmee perfect het doel dat EEND voor ogen heeft.

Nobody knows EEND, but EEND loves everybody

Voorlopig is het nog even wachten tot een fysieke cassette release van ‘Gistel’. EEND volgen kan wel via facebook, Spotify, Soundcloud en Apple Music