Welkom bij het eerste (en hopelijk niet laatste) jaaroverzicht van m’n column Vallende Sterren. De voorbije maanden schreef ik hier al over verschillende artiesten met heel erg verschillende achtergronden, maar een gedeelde visie op muziek. Die muziek hebben ze het liefst elektronisch, progressief en geëngageerd. Hoewel hun scene zich grotendeels op het internet situeert, voelt veel van het werk dat hieronder aan bod komt exotisch aan. De makers ervan komen dan ook niet per se uit landen die een traditionele Angelsaksische muziekcultuur hebben, en krijgen dankzij het internet de kans om toch opgemerkt te worden. Soundcloud-surfen wordt daardoor al snel een reisje rond de wereld waarbij je met één klik van Uruguay naar Tibet of Frankrijk gaat. Desalniettemin blijft er een grote rol weggelegd voor online en offline gemeenschappen als smaakmakers, omdat je op het internet al snel het bos niet meer door de bomen ziet. In deze eindejaarscolumn kies ik er dan ook voor om een paar van deze actoren uit te lichten, het is zeker de bedoeling om volgend jaar nog dieper in te gaan op de meeste van deze crews.
Het is onmogelijk om hier NAAFI niet te vermelden. De Latijns-Amerikaanse crew wierp zich het voorbije jaar op als een van de interessantste, relevantste en opvallendste curatoren binnen de elektronische scene. NAAFI is een heel 2015-ding, in die zin dat het niet één bepaalde functie heeft, maar optreedt als label, feestje en gemeenschap. Het is een platform dat producers de kans geeft om een groter publiek te bereiken, dankzij onder meer hun compilatie-albums maar ook shows op bijvoorbeeld NTS. Een maand lang kon je zelfs naar shows van hen op Beats 1 luisteren. Ik ontdekte de scene pas vrij laat, dankzij deze geniale mix van (mede-oprichter) Mexican Jihad voor i-D. Voorlopig leer je de crew nog het best kennen aan de hand van zo’n mixes, verzamelaars (‘Pirata 2’!) en ep’s van bijvoorbeeld Imaabs en ZutZut. Daarnaast bracht Smurphy dit jaar een fantastisch idm-getint album uit, maar haar stijl reflecteert niet helemaal waar NAAFI voor staat. Hun sound is namelijk veel meer dansvloergericht, met immer aanwezige tresillo-ritmes (je weet wel, die heerlijke bounce waar dancehall-liedjes en JB’s ‘Sorry’ op veren) en andere typisch Latijns Amerikaanse-elementen, naast clubinvloeden uit onder meer de ballroom-scene.
Die Latijns-Amerikaanse sound bleek dit jaar een van de meer boeiende trends. Arca heeft met zijn Venezolaanse achtergrond schijnbaar een hele nieuw wereld geopend. Net als Ghersi zijn de Bala Club-leden Londenaars met een zuiderse achtergrond, die zich onmiskenbaar manifesteert in hun muziek. Bala Club heette tot voor kort Krysaor en samen met de naamsverandering lijkt wel een zekere professionalisering te komen: de rappers en producers richtten na hun SoundCloud-collectief nu een label op, waarvan de eerste releases binnenkort moeten verschijnen. Ondertussen wist clubterrorist Kamixlo al een platencontract bij het label van Visionist te versieren met zijn dystopische mix van lawaai, pop en latinoklanken. Op zijn eerste release maakte hij dan bijvoorbeeld helse muziek met samples uit Daddy Yankee-nummers. Verder opvallend dit jaar: de debuut-ep van producer, bekende NTS-host en Endless-organisator Endgame vol heerlijke riddims en een reeks indrukwekkende losse singles van onder meer rapper Blaze Kidd, Lexxi, de verwante Palmistry; en remixen van alweer Kamixlo.
Visionist bracht niet alleen het eerste werk van Kamixlo uit, ook kwam hij zelf met een langspeler naar buiten voor het immer relevante PAN. Onder het goedkeurend oog van Bill Kouligas deed de Londenaar grime kwetsbaarder, emotioneler en eerlijker klinken dan ooit tevoren (check het waanzinnige ‘Sin-cere’) . In een goed gevuld jaar bracht het Duitse label verder baanbrekend werk van onder meer M.E.S.H. en Helm uit. Die eerste zette electronica op koers naar een ultieme dystopie met fysiek belastende industriegeluiden die tussen speelse synths een grimmig sfeertje neerzetten. De tweede tekende voor een van de uitdagendere luisterbeurten uit 2015 met langspeler ‘Olympic mess’. Daarop bleken ‘I exist in a fog’, ‘Outerzone 2015’ en ‘Often destroyed’ meta-descriptieve songtitels in een hoogst indrukwekkende plaat die hypnose in experiment vond. Een opvallend nummer uit dat werk was verder ‘Strawberry chapstick’, een van de twee AMSR-geïnspireerde songs die de afgelopen maanden werden uitgebracht. Het andere kwam overigens van Holly Herndon, die ik hier graag nog eens vernoem omdat ze met ‘Platform’ een van de belangrijkste albums van het voorbije jaar maakte en omdat ze er samen met Oneohtrix Point Never voor zorgde dat progressieve electronica ook de mainstream-pers binnensijpelde.
‘Platform’ was onder meer zo belangrijk omdat het politieke statements niet uit de weg ging, iets dat je ook kan zeggen van al het materiaal dat NON Records in z’n prille levensduur uitbracht. De bestaansreden van het label op zich is al geëngageerd: Nkisi, Chino Amobi en ANGEL-HO willen ermee het geweld jegens niet-blanke mensen en de blijvende effecten van kolonialisme aanklagen. Dat doen ze respectievelijk vanuit Londen, Richmond en Kaapstad, terwijl ze met hun eerste compilatie nog meer Afrikaanse stemmen aan het woord laten (uit onder meer Zimbabwe en Egypte). In m’n eerste Vallende Sterren-column schreef ik “Een geglobaliseerde wereld betekent vooral dat iedereen met meer exotische geluiden in contact komt, en niet dat allerlei culturen op een hoopje gegooid worden. Dat staat misschien schijnbaar haaks op het idee van een grenzeloze aardbol, maar authenticiteit is anno 2015 een belangrijke waarde geworden.” Daar had ik nog aan kunnen toevoegen dat de zoektocht naar (en dus ook de representatie van) identiteit prioritair geworden zijn, wat ook blijkt uit de NON-releases. Hun sound is urgent en wil gehoord worden, en dat uit zich in een radicale aanpak met scherpe geluiden die de aandacht op zich vestigen. Zo zetten de artiesten muziek in als een communicatiemiddel en een wake-up call, gericht aan het westen.
Tot slot mag ook Halcyon Veil niet ontbreken in dit lijstje. Dat is de naam van Rabits eigen label voor releases van andere creatieve buitenstaanders, die vaak gelinkt zijn aan NON. Zijn eigen debuutalbum ‘Communion’ kaartte heel wat maatschappelijke problemen aan en klonk bij momenten als pure horror (check de Vallende Sterren van vorige maand voor een diepere analyse). Het materiaal dat op Halcyon Veil verschijnt klinkt vaak net zo duister en combineert heel wat van de geluiden die ik hierboven beschreef. De Caraïbische toets is vaak merkbaar, het globalisme een speerpunt en de muziek politiek correct. Check ‘THE GREAT GAME’, een mix van Rabit en Chino Amobi die snoeihard voor nachtmerries zorgt, beluister ook Staycore-lid Toxe haar waanzinnig brutale edit van Britney Spears’ ‘Toxic’ of waag je aan de zinderende ep’s van ANGEL-HO of Why Be.
Dit artikel is eerder een oplijsting van producers en labels die je dringend moet ontdekken dan een kritische analyse. Klik zeker door voor diepere inzichten en stay tuned voor meer edities van deze column. Nog één ding: artiesten die hier aan bod kwamen klinken niet alleen als de toekomst, ze zijn dat ook gewoon. Artiesten als Kendrick bewijzen dat er nood is aan muziek met een boodschap, publicaties als Pitchfork beginnen ook steeds meer erkenning te geven aan dit soort artiesten en nooit eerder was er zo’n dialoog over identiteit en cultuur. Deze muziek is hyper-relevant en mag daarom niet ontbreken in een overzicht van 2015.
Foto uit de Facebook-groep Schatigste mensen in Belgie, met kleine edit van de auteur