“I believe places can be haunted by meaning”, dixit Bibio in zijn aankondiging van ‘Phantom brickworks’ enkele weken terug. Halloween ligt op het moment van dit schrijven alweer meer dan een week achter ons, al laat Stephen Wilkinson het op ‘Phantom brickworks’ nog wat langer spoken, zowel op echte als ingebeelde plekken. Dat klinkt misschien niet meteen als de beschrijving van een Bibio-album, maar we kunnen ‘Phantom brickworks’ eigenlijk op weinig andere manieren omschrijven. Het spoken op dit album komt echter nergens in de buurt van iets dat als oncomfortabel klinkt. Dat maakt het dan wel weer een onvervalst Bibio-project.
Op zijn vorige platen vertoonde de Brit zijn brede muzikale interesse in verschillende stijlen. Zo kan hij binnen één album diepe duiken nemen in downtempo electronica en etherische folk, waar hij op andere momenten eerder stuntelig pootjebaadt in een plas van soul of onhandige funk. Met dat laatste experimenteerde Stephen op ‘A mineral love’, waardoor de plaat resulteerde in een slakom met zoete en hapklare, maar uiteindelijk gemakkelijk te vergeten noch-vlees-noch-vis behangpop. Een andere onzalige herinnering is het zoutloze powerpop-uitstapje ‘Take off your shirt’ uit ‘Mind bokeh’. Niettemin wierpen Wilkinsons genresprongen in het verleden ook smaakvolle vruchten af, zoals het meesterlijke gelaagde ‘Look at Orion!’ of ‘Dye the water green‘ uit ‘Silver wilkinson’.
Hoe hit or miss zijn albums soms kunnen zijn, we kunnen moeilijk ontkennen dat Wilkinson bakken talent bezit. Bibio’s albums misten echter vaak een duidelijke focus. ‘Phantom brickworks’ is wat dat betreft een resolute ommezwaai. Gedurende drieënzeventig minuten stelt Stephen zich scherp op geduldig bloeiende ambientcomposities die grotendeels voortkwamen uit improvisaties. De plaat telt negen stukken die rangeren van kleine degustaties die niet langer dan twee minuten duren (‘Ivy charcoal’) tot majesteuze tranquille geluidsoceanen van zestien minuten lang (‘Phantom brickworks II’).
Deze stukken zijn Wilkinsons muzikale uitingen van een mentaal steunpunt waartoe hij de afgelopen jaren zijn toevlucht zocht, een poort naar herinneringen aan verlaten plaatsen en de geschiedenis die ze in hun greep houden. Dat klinkt allemaal heel zweverig en moeilijk te capteren in een album. Aan ambitie ontbreekt het Bibio dus niet. En we kunnen meteen ook zeggen dat het hem vaker dan niet uitermate goed afgaat. Net zoals herinneringen vervagen, slorpt in deze metselwerkjes het ene instrument over een tijdspanne van enkele minuten nagenoeg ongemerkt de andere op. Vaak neemt die herkenbare gemoffelde Bibio-piano de hoofdrol, gekaderd binnen subtiel tegendraadse ritmes in ‘Phantom brickworks II’ of even eigenzinnig verweven patronen in ‘Branch line’.
Opener ’09:13’ is een valse start. De dromerigheid van het nummer zet dan wel de toon, het is een broodmager prototype van wat volgt. Minutieus uitgesponnen repetitieve klanktapijten zorgen doorheen de lp voor de funderingen van deze bouwwerken, waar laag na laag in een etherische nevel gehulde instrumentatie meer warmte toevoegt. Bibio bewijst – voornamelijk met de triptiek van ‘Phantom brickworks’, ‘II’, en ‘III’ – nog steeds meester te zijn in de bricolage van rijke texturen die je, bijna zonder dat je het zelf beseft, in een trance brengen. De enige aanwijzing van iets menselijk in deze verwoekerde verlaten ruïnes wordt subtiel toegevoegd door field recordings van auto’s die passeren in de verte (‘Phantom brickworks II’) of – bijna Boards of Canada-gewijs – spelende kinderen in ‘Phantom brickworks III’, een nummer dat net als ‘Capel celyn’ intens verrijkt wordt door desolate echoënde zang.
‘Phantom brickworks’ is een intense belichting van Bibio’ sterktes en een verstillende adempauze in zijn eclectische discografie. Waar op Wilkinsons vorige platen de ambient nu en dan eens doorschemerde tussen de genre-wolken, is de lucht op ‘Phantom brickworks’ helemaal klaar, soms fel lichtblauw en op andere momenten een diep avondrood. Deze plaat is perfect voer als meditatiesoundtrack waar fans van William Basinski of The Caretaker hun gading in kunnen vinden. “Places sometimes have things to say”, zei Bibio nog in zijn aankondiging. Op ‘Phantom brickworks’ laat hij ze spreken.
