Wordt 2024 hét jaar waarin zowat iedere blockbuster popster nieuwe muziek uitbrengt? Met Beyoncé en Ariana Grande pas achter de kiezen, Dua Lipa en Billie Eilish in het vooruitzicht en nu deze release heb je alleszins voldoende stof om de aankomende Grammy’s knikkende knieën te bezorgen. Sinds Swifts laatste album ‘Midnights‘ zit slechts 18 maanden tussen. Sindsdien bracht ze een handvol clips uit, bracht re-recordings uit van ‘1989’ en ‘Speak now’ en… Oh, ja katapulteerde zich met haar Eras-tournee tot het popsterrendom en vond ze in American Football-speler Travis Kelce een, voor zo ver wij daar iets van mee krijgen, prima partner.

Swift heeft geen schrik van een verrassing. En dus bracht ze enkele uren na de release een tweede luik uit; ‘The anthology’. De reden daarachter verschilt van de persoon tot met wie je praat. Voor de iets minder chronisch online swifties die niét om zes uur ‘s ochtends opstonden om het album te streamen, valt het onmogelijk uit te maken dat het tweede deel aanvankelijk géén deel uitmaakte van het plan. In the grander scheme of things, was dit dan ook vrij verwaarloosbaar, denken we. Vraag is echter of de 31-nummer tellende dubbelklapper ook effectief twee uur lang kan boeien. Het antwoord ligt ergens in het midden.

Swift haar dagen tellen schijnbaar 36 uur. Op de één of andere manier vond ze in die anderhalf jaar ook nog eens tijd om nieuwe songs te schrijven. Gemakkelijkerwijze belde ze Jack Antonoff weer maar eens op om de ene helft van het album te producen. De andere helft werd door The National’s Aaron Dessner op zich genomen, die een fundamentele rol speelde in ‘Folklore‘ en ‘Evermore‘. Haar werkethiek alleen al is bewonderenswaardig. Alleen sluipt daar de pijl in de achilleshiel van dit album.

‘The tortured poets departement’ is namelijk een conceptalbum, zo omschreef ze in de aanloop naar de release. Ze zou de vijf stadia van rouw (lees: liefdesverdriet) in het album stoppen. Volgens Swift kun je haar hele discografie zelfs opdelen in playlists per stadium: ontkenning, woede, onderhandelen, depressie en acceptatie. Wat maakt dit album, of liever dit concept, dan zo speciaal? ‘The tortured poets departement’ is niet de Grote Terugkeer naar haar folklorian woods die de beelden in de aanloop van de release zouden hebben gesuggereerd. In plaats daarvan voelt het grootste deel van deze elpee meer aan als een voortzetting van ‘Midnights’, zowel textueel als sonisch. Pas bij ‘The anthology’ vallen de puzzelstukken in elkaar.

Sinds 2017’s ‘Reputation’ werken Jack Antonoff en Swift samen. De twee hebben de mierzoete, zacht dreunende synthpop vrijwel geperfectioneerd. De zacht aantikkende drums en de aanzwellende synths vindt je in verschillende tinten pastelblauw over het hele album. Zowel de titeltrack als ‘Fortnight’ die de plaat aanvatten zijn wél stand-outs. ‘Florida!!!’ en ‘Down bad’ tonen dat ze nog steeds oorwurmen kan maken zonder er toeters en bellen bij moeten hangen. ‘Fresh out of the slammer’ klinkt sonisch iets wat Lorde had gemaakt kunnen hebben op haar laatste album. Op ‘I can do it with a broken heart’ hoor je dan weer echo’s van Robyn door sijpelen. En succesvol. Muzikaal durven we eveneens enkele songs linken aan The 1975’s soft rock statements vanop ‘Being funny in a foreign language’.

Bij momenten weet Swift uit iets kleins iets wondermoois te maken. Het titelnummer weet zo bijvoorbeeld een echte oorwurm te maken van de ietwat moeizame teksten over hoe jij niet Dylan Thomas bent en zij niet Patti Smith is. Het blijft metéén hangen. De productie en instrumenten brengen op zich niets nieuws voor de dag. ‘Down bad’ brengt op de één of andere manier de energie van ‘Reputation’ naar voren, zonder dat we vermoeden dat dit echt de bedoeling was.

Op bepaalde momenten klinkt ze zo unhinged en cringe als The 1975’s Matty Healy die ze verscheidene keren refereert. Het valt moeilijk te zeggen of ze in nummers als ‘But daddy I love him’ of ‘Who’s afraid of little old me?’ serieus, meta of ironisch is. Dat refrein van ‘I can do it with a broken heart’? Hilarisch. Maar Charlie Puth? Kom nou, Taylor. Het tweede deel van het album staat daarom ook in schril contrast met het eerste deel. Haar kwetsbaarheden en miserie presenteert ze hier met een eerder zelfgerealiseerde en coherente manier. En fight me, maar het cute ‘So high school’ is gewoon kalverliefde op papier. Hoe zou je zelf zijn?

Op ‘imgonnagetyouback’ heeft ze nog steeds haar messen geslepen, al klinkt het allemaal een pak minder destructief dan op het eerste deel van het album. ‘Black dog’, ‘The albatross’, ‘Chloe or Sam or Sophia or Marcus’ en ‘The prophecy’ klinken aan de oppervlakte, puur instrumentaal één van de mooiste nummers die ze al heeft gemaakt. Haar muzikale huwelijk met Aaron Dessner blijft er eentje om te koesteren. In veel opzichten is ‘The anthology’ de ‘Woodvale‘ die fans nooit hebben gekregen.

Hier schemert de hele poëzie-angle van het album meer door dan het eerste deel. In tegenstelling tot vroegere albums, refereert ze hier direct en indirect naar bepaalde mensen, fictieve personages zoals in ‘Robin’ of ‘Cassandra’. Het brengt léven in haar anders moeilijker te ontleden teksten die vaak eerder over een ‘jij’ en ‘ik’ gaan. ‘The prophecy’ heeft dan weer iets Sufjan-like. De arrangementen zijn wonderlijk.

Taylor Swift presenteert met het album géén muzikale grote statements. Die houdt ze, in met een karrenvracht aan uit te spinnen lore, voor haar teksten. Je zou kunnen zeggen dat ze zichzelf hier, spannend over 31 nummers, wat verliest in die lore. Al is dit album, zeker tekstueel, niét voor de casual fan. Swift is klaar met bangers maken en de Taylor Swift-discourse. “I’d rather burn my whole life down / Than listen to one more second of all this bitchin’ and moanin’ / I’ll tell you something ’bout my good name / It’s mine alone to disgrace“, verklaart ze onder meer.

Haar fluiterrijke songs herbergen heel wat frustratie, woede, verdriet maar ook passie en lust in zich. Het album is moeilijk te bottelen. Het is twee uur lang wanen en leven in en doorheen de demonen van Swift. Gezien dat er productioneel weinig nieuwe ideeën worden aangebracht, zullen tracks individueel ook veel minder schitteren. Songs als ‘Robin’ of ‘I look in people’s windows’ vallen daardoor bijvoorbeeld veel minder op. Tenzij je na verloop van tijd je favorieten in een playlist stopt. Maar kan dat, net omwille van het volume, dan de bedoeling zijn?

Van de verfijnde perkamenten poëzie, hoe dit album als product werd aangeprezen, blijft bitter weinig over eens je de ketens eenmaal ontwart. Swift zoekt bovenal tederheid op in het met doornen omhulde ‘The tortured poets departement’. Glasscherven maken gaandeweg plaats voor een schouder om op te huilen. Deel één bevat humor, de kleinere break-up tirades… Al ze voelen nog steeds als verschillende helften van hetzelfde statement. Al merken we na iedere luisterbeurt dat we nog harder door elkaar wilden geschud worden, nog meer in de maag gestompt worden door haar hartzeer en andere pijnen. Misschien dat we over tijd dit album nog meer zullen appreciëren.