Zeg van Kanye West wat je wil; hij weet zijn publiek te boeien. De gigantische hoeveelheid inkt die er de voorbije weken gevloeid is over de enorme, bij momenten hallucinante, album rollout is ontzagwekkend. Alles en iedereen voelde zich geroepen om om ter luidst te schreeuwen wat ze van hem vonden. Gek of geniaal, het hangt van je persoonlijke opinie af. Objectief gezien kun je niet om het feit heen dat de rapper en producer tegenwoordig eveneens een ras-entertainer is die het journaille als fans keer op keer rond z’n vinger kan winden. Weken hing de wereld aan zijn lippen. Echt veel zei hij niet eens. Maar na alle gekheid, brandende Kanye’s, Kanye’s met ochtenderecties, Kanye’s met kousen over zijn kop en trouwende Kanye’s is ‘Donda’ er eindelijk.

En wat is een mastodont is het geworden. Het album telt 27 nummers, duurt één uur en drie kwartier en is een hele boterham om te luisteren. Escapades, tirades en drama terzijde; de man is een legendarisch producer. Voor ons mag ie best tussen de Dr Dre’s, Dilla’s en Madlibs staan van deze wereld. Wat overigens meteen opvalt: West is opvallend krenterig met zijn drums. Het feit dat hij deze grotendeels links laat liggen, is stof dat doet nadenken.

Waar iemand als Drake meestal de trends volgt en voortbouwt op wat populair is, heeft Kanye eerder de reputatie vernieuwend te zijn. Of het nu de industriële klanken van ‘Yeezus’ waren of de zware sample driven klank van ‘College dropout’. Ye pusht hiphop vooruit. Dat doet hij hier eveneens. De parallel met ‘Whola lotta red’ van Playboi Carti, waar hij ook een ferme vinger in de pap te brokken had, zijn hier bij momenten gemakkelijk te trekken. Op ‘Donda’ is eveneens Carti te horen.

Het gemis aan drums is niet per se iets slecht. Bevreemdend, maar niet storend. West en zijn team weten met ‘Donda’ een zeer coherent album op poten te zetten, muzikaal dan toch. Al hadden enkele vette bassen bij Pop Smoke’s stem op ‘Tell the vision’ waarschijnlijk wel een meerwaarde geboden. Over het algemeen lijkt ‘Donda’ vooral het geluid te zijn dat Kanye al een decennium lijkt na te streven. Op bepaalde momenten horen we echo’s van ‘The life of Pablo‘, als van ‘Ye’ en ‘Jesus is king‘. Mocht je puur de beats horen, je zou kunnen zweren dat het ongebruikt materiaal was uit die sessies.

De teksten zijn een ander verhaal natuurlijk. Ondertussen is Kanye al eventjes op zoek naar zichzelf. Die zoektocht, overvloedig gedocumenteerd door de pers, heeft al enkele albums opgeleverd. Van het ultrakorte ‘Ye’ tot de gospel op ‘Jesus is king’. We zagen Kanye voor onze ogen worstelen met zichzelf. Toch keerde in de donkerste der dagen het licht zich naar West en bekeerde hij zich tot het Christelijke geloof. Dat proces is aan ‘Donda’ te horen nog steeds gaande. Hij is nog steeds op zoek naar zichzelf. De fans die gehoopt hadden op ‘808’s & heartbreak’ pt.2 zijn er evenmin helemaal aan voor de moeite, want natuurlijk sijpelt de breuk met Kim Kardashian door in het album.

Die thema’s, in combinatie met de muzikale aankleding, zorgen voor een opvallend donker album. De teksten doen je op een onbewaakt moment afvragen of Kanye er morgen überhaupt nog is. Kanye houdt zichzelf tegen het licht op een manier die we al eventjes niet meer gewoon van hem zijn. Het aura van de godpersona heeft plaatsgemaakt voor vertwijfeling. We mogen getuige zijn van z’n gebeden, of hoe je conversaties met de schepper wil omschrijven. ‘Hurricane’, Heaven and hell’ en ’24’. De hook van The Weeknd op ‘Hurricane’ is een pareltje. Lil Baby, niet altijd even geïnspireerd, levert hier nog eens een fijne verse af. ’24’ klinkt zelfs hoopvol, met de hulp van de Sunday Service Choir. Zelfs Travis Scott kan voor een gelovige doorgaan op ‘Praise the lord’. ‘Moon’ en ‘Come to life’ zijn nog twee voorbeelden van de goeie dingen die voortkomen uit West zijn hernieuwde geloof.

In de categorie ‘de banden weer aanhalen’ kunnen we dan ‘Lord I need you’ afsteken. Een bedachtzame West overschouwt zijn stukgelopen relatie met Kim Kardashian en stelt zich bijzonder nederig op. Het is bovendien een heerlijk nummer dat mee vorm werd gegeven door producer Wheezy. Wie houdt het overigens nog droog wanneer hij “speak first, don’t break me/harsh words, you’re angry/Lord don’t take me” rapt? Wests vriendschap met Jay Z zou dan weer een stuk verbeterd zijn. De verses van HOV mogen dan wel niet zijn beste ooit zijn, de chemie tussen zijn stem en die van West blijft fenomenaal. Jay Z komt zelfs nog een tweede maal voor op het album (‘Jonah’), al niet met een feature maar als onderdeel van een verse. Desondanks, hoopgevende signalen.

‘Donda’ mag dan wel afklokken op 27 nummers, de laatste vier behoeven toch een kanttekening. Het zijn slechts herwerkingen van ‘Jail’, (met de ondertussen gecancelde DaBaby), ‘Ok ok’, ‘Junya’ en ‘Jesus lord’. Niettegenstaande staan er op de plaat heel wat prijsbeesten zoals ‘Off the grid’ met Playboi Carti en Fivio Foreign. Zelfs Lil Durk, toch een ietwat overschatte rapper, komt nog eens goed uit de verf op ‘Jonah’. Verder is Westside Gunn een zeer onverwachte, doch goed gesmaakte gast op ‘Keep my spirit alive’. Een eindeloze lijst features siert verder de tracklist. Dat is uiteraard niets nieuws. ‘My beautiful dark twisted fantasy’ was evenwel een eindeloze parade aan gastartiesten en dat was, excuseer is, een fenomenaal album. ‘Donda’ bewijst opnieuw dat een overdaad aan homeboys & girls niet per se schadelijk hoeft te zijn. Kanye weet als geen ander beats te kiezen die iedereen tot zijn recht laten komen.

Alhoewel een overdaad aan materiaal wel iets is dat het album schaadt. ‘Donda’ is een bijna niet behapbaar album. Een deluxe-editie zit er waarschijnlijk (en gelukkig) niet in aangezien de reworks al in het album zitten. Hoe goed West ook is, het is moeilijk om bijna twee uur geboeid te blijven. Het album wordt bij momenten vrijwel een sleur en wordt alleen maar versterkt wanneer je niet into Wests gospel-gedoe bent. Een goed startersalbum is het al helemaal niet. Desondanks blijft het een heuse luisterervaring. Een lange runtime hoeft bovendien niet per se een nadeel te zijn. Swans bewees het met ‘To be kind’. In rap en hiphop ligt dat toch wat anders. De doorzetter zal hier echter een album vinden dat zich niet hoeft te schamen voor ‘The life of Pablo’ en eerlijk gezegd, dat is al meer dan wat we durfden verwachten na deze rollout.