“Something like a spiritual jazz band playing folk/trance music.” Zo beschreef James Holden zijn nieuwe project ‘The animal spirits’. Hoewel een meer accurate samenvatting moeilijk te bedenken valt, is het toch niet helemaal waar. Na in het verleden al te hebben geëxperimenteerd met live drummers en gastartiesten, stelde de modulaire synthmaestro nu namelijk een volledige band samen. The Animal Spirits is dus niet enkel “something like”, maar wel letterlijk een echte jazzgroep. Het concept is zo gek nog niet, de uitvoering is wél te gek.
‘Incantation for inanimate object’ laat anderhalve minuut de tijd om te anticiperen hoe zo’n meerkoppige Holden nu zou klinken. Het mocht nog tien minuten langer duren; voorbereid ben je toch niet. Wanneer in ‘Spinning dance’ de hel (of beter: de hemel) losbreekt, ontsnapt er gelijk een leger panfluiten, keyboards en vreemde maatsoorten. Het duurt even vooraleer het doordringt dat deze geestverheffende regenboogmuziek uit hetzelfde brein stamt als het grijze ‘The inheritors’. Voor het eerst op de plaat worden we ook herinnerd aan de tweede helft van Radioheads ‘The national anthem’. Continu onbloten zich invloeden uit krautrock, gnawa, minimalisme, free jazz… Kortom: elke stijl die wel eens met ‘trance’ wordt geassocieerd. Dat gemeenschappelijke hypnotische, meditatieve aspect verleent dan ook een gevoel van eenheid aan het hele project.
Je zou de opbouw van ‘The animal spirits’ als vloeiend kunnen omschrijven. Enerzijds geldt dat voor de spontaan openbloeiende nummers, die stuk voor stuk in een take en zonder studiotrucs zijn opgenomen. Anderzijds lopen de composities in elkaar over, zoals de stemmen uit ‘Incantation’ die in ‘Spinning dance’ terugkeren als samples, om tot slot volledig in de instrumentatie te versmelten en verdwijnen. Het resultaat is een album dat je gerust vijfmaal achter mekaar kunt laten afspelen zonder enige storende breuk te ervaren. Soms klopt het plaatje echter net iets te goed. Van de vijf maal heb je er dan waarschijnlijk maar drie bewust gehoord. Het verrassende optimisme van de eerste track(s), de opluchtende arpeggio’s van ‘The animal spirits’ (“He’s still got it!”), de epische climax van ‘The neverending’: allemaal missen ze de impact van de eerste luisterbeurt. ‘Each moment like the first’ wordt plots een droeve herinnering.
Het zou oneerlijk zijn om hier niets te zeggen over ‘Thunder moon gathering’, toch wel een immense uitzondering op de regel. Gesandwicht tussen ‘The beginning & end of the world‘ en de Colin Stetson-achtige saxofoon van de titeltrack, slaagt de trip-naar-het-Oosten er alsnog in om alle de aandacht op te eisen. Dat heeft alles te maken het feit dat werkelijk elke muzikant op hetzelfde moment zijn of haar beste prestatie levert. Bijna als vanzelf wordt ‘Thunder moon gathering’ zo het sleutelmoment van de plaat en misschien wel een van Holdens beste creaties tout court. Op ‘The idiots are winning’ ontpopte de Brit zich van dj naar producer. Vanaf ‘The inheritors’ en de live-opvoeringen werd hij muzikant. Met James Holden & The Animal Spirits bewijst de man zich opnieuw. We mogen hem voortaan gerust getalenteerd bandleider noemen.
James Holden & The Animal Spirits speelt op 8 april 2018 op BRDCST in Ancienne Belgique. Dit jaar nog is Holden mede-curator van Le Guess Who? in Utrecht (9–12 november).
