Als er vijf mensen een nummer schrijven, wie bedacht er dan die ene geweldige bar? Ghostwriting is al meerdere malen als argument aangehaald om de geloofwaardigheid van een hiphop artiest te doen dalen. Mensen stellen de kwaliteit van een nummer of album in vraag als er te veel artiesten aan hebben meegewerkt.
Het gebruiken van andermans teksten of hulp krijgen bij het schrijven gebeurt al sinds de geboorte van hiphop. In 1979 gebruikte Big Bank Hank van de Sugarhill Gang wat rhymes van Grandmaster Caz voor ‘Rappers delight’, de eerste grote hit binnen het genre en deed zelfs geen enkele moeite om het te verstoppen. “I’m the C-A-S-A-N/the O-V-A/ and the rest is F-L-Y” rapte Hank. Aangezien Caz nooit toestemming heeft gegeven om zijn teksten te gebruiken, is dat gewoon diefstal. Maar er zijn ook perfect legitieme voorbeelden: Dr. Dre heeft altijd heel eerlijk toegegeven dat Eminem en Jay-Z hem af en toe een handje hielpen. Dre weet dat hij niet de beste teksten schrijft, maar zijn productie en stemgeluid zijn uitstekend. Zelfs Kanye West gebruikte af en toe een ghostwriter zonder die op papier te vermelden. Toch was hij er altijd eerlijk over.
In 2015 laaide de discussie terug op door de beef tussen Meek Mill en Drake. De rapper uit Philadelphia zond een tweet de wereld in waarin hij de Canadees ervan beschuldigde ghostwriters te gebruiken, specifieker voor zijn deel in Meek’s nummer ‘RICO’. Drake antwoordde op de aantijgen met ‘Charged up’ waarop hij ‘wow, I’m honored that you think this is staged/ I’m flattered, man – in fact, I’m amazed’ rapt. Maar dit statement ontkent niet volledig dat hij ghoswriters gebruikt, hij beweert dat hij legitiem is. Een duidelijk verschil in visie. De beschuldigingen bleven een tijdje aanslepen, maar vervaagden doorheen de jaren. Vorige maand bevestigde producer Boi-1da nog maar eens dat Drake wel degelijk zijn teksten zelf schrijft. De zaak leek hiermee gesloten. Tot rapper en Kanye-protegé Pusha T het hele ghostwriting-verhaal nog eens besloot boven te halen op het nummer ‘Infrared’ van zijn laatste album ‘DAYTONA’. Deze beef resulteerde uiteindelijk in het nummer ‘Story of Adidon’ waarop Drake met de grond gelijk werd gemaakt.
Ook Cardi B, die momenteel in sneltempo het hiphoplandschap inpalmt, werd beschuldigd van het gebruik van een ghostwriter voor haar nieuwste single ‘Be careful’. Er verscheen een filmpje uit 2017 waarop Pardison Fontaine de exacte tekst over dezelfde beat rapte. Achteraf bleek dat Fontaine wel degelijk vermeld werd als ghostwriter onder zijn alias Jordan Thorpe. De vraag luidt dan: als een rapper hulp inschakelt, is dat dan oneerlijk of misleidend? Om dit de kunnen onderzoeken moet eerst duidelijk zijn wat de term ghostwriter juist inhoudt.
Ghostwriting is een term die door de jaren heen een andere invulling heeft gekregen. De originele betekenis is iemand die iets voor iemand anders schrijft zonder daar ooit erkenning, een vermelding of vaak zelfs betaling voor te krijgen. En het gebeurde overal, niet alleen in hiphop. Maar tegenwoordig is het begrip veel genuanceerder. Norvey Detton werkt bij de A&R-dienst van Warner Music en in een interview met het Youtube-kanaal The Company Man onderscheidt hij drie verschillende categorieën binnen ghostwriting. De eerst categorie bevat artiesten die grotendeels zelf schrijven en aan mensen die hen inspireren vragen om feedback te geven of samen te werken. Ook al voert die tweede persoon slechts een aantal kleine wijzigingen door, technisch gezien is hij of zij een ghostwriter. Soms is het nuttig om een iemand met een ander perspectief naar je werk te laten kijken. Zo kan de muziek naar een hoger niveau getild worden.
Deze eerste categorie doet enorm hard denken aan hoe ‘My beautiful dark twisted fantasty’ van Kanye West tot stand kwam. Hij heeft het nooit onder stoelen of banken gestoken dat hij veel hulp inschakelt van mensen tijdens het maken van een album. Op de langspeler uit 2010 wordt een enorme lijst aan meewerkende muzikanten vermeld, waaronder Jay Z, Lupe Fiasco, CyHi The Prince, Kid Cudi, RZA, Jill Scott en Dwele. Kanye brengt een hele resem aan creatieve mensen samen in de studio om te brainstormen en elkaar te inspireren. Vaak zijn er zelfs priesters, kunstenaars en kledingontwerpers aanwezig. Zo komt de muziek organisch tot stand. Dit is een herleving van het oude Motown model waarbij doo-wop kwintetten en r&b artiesten nummers zingen, geschreven door mensen aan de andere kant van het glas. Kanye is de dirigent van dit alles, maar hij is niets zonder zijn orkest. MBDTF wordt nog altijd gezien als een van de meest invloedrijke hiphop albums ooit. Dit was nooit mogelijk geweest als Kanye niet had open gestaan voor zoveel hulp. Hij beseft heel goed dat als je creatieve krachten bundelt dat de kwaliteit enorm kan verbeteren.
De tweede categorie is wanneer een artiest een product wil maken dat afwijkt van zijn of haar gebruikelijke stijl. Binnen hiphop gebeurt het vaak dat het label aan de artiest vraagt om een nummer voor in de club, een nummer voor vrouwen of een radiovriendelijker nummer te maken. Dan wordt er iemand ingeschakeld die de artiest kan helpen om zo’n lied te maken. Vaak wordt er dan een r&b artiest bijgehaald die een catchy refrein schrijft en de rapper wat bijstaat met raad. Dit kan voor het gros van de hiphop fans door de beugel. Meestal gaat het slechts over één of twee nummers op een album om ook wat radiotijd te verwerven.
De derde categorie die Norvey vermeldt is de meest controversiële. Het gaat hier om schrijfkampen à la Brill Building, het gebouw waar in de jaren zestig professionele schrijvers teksten penden voor tieneridolen en meisjesgroepen. Een schrijfkamp kan privé georganiseerd worden door de artiest zelf, het label of het management, maar er zijn ook bedrijven die zich er dagelijks mee bezighouden. Soms bedenken zulke schrijvers volwaardige albums. Daarvoor zakt menig hiphop purist door de grond. Hoe kan je jezelf een rapper noemen als iemand hele nummers of zelfs albums voor je schrijft? Hiervoor werd Drake op de rooster gelegd. Hij zou Quentin Miller, die in bijna alle nummers op ‘If you’re reading this it’s too late’ writing credits krijgt, uit zo’n kamp hebben gehaald. Miller antwoordde hierop dat Drake hem erbij haalde toen het album zich in een later stadium bevond. Hij geeft toe dat hij Drake heeft geholpen met de teksten, maar dat het een pure samenwerking was waarbij beide heren ideeën met elkaar uitwisselden. Miller hamert erop dat hij zichzelf niet als een ghostwriter ziet.
Maar valt Drake wel iets te verwijten? Hij vermeldt consequent iedereen die inspraak heeft in de teksten. De commentaar die op menig Twitter-account te lezen valt, is dat je niet de koning van hiphop kan zijn als je niet alles zelf schrijft aangezien tekstueel uithoudingsvermogen de hoogst aangeschreven kwaliteit is binnen het genre. Maar een succesvolle rapper zijn is zoveel meer dan de klinkers aan flarden gooien. Het heeft zoveel te maken met imago en laat Drake nu net een meester zijn in het creëren van een succesvol imago. De Canadees is misschien geen Eminem of MF DOOM, maar slaagt er wel in om elk jaar verkoopcijfers en streamingrecords te verpulveren. En als hij dan wat mensen inschakelt om zijn muziek naar een hoger niveau te tillen om zo één miljoen euro te kunnen weggeven in de video van ‘God’s plan’ lijkt me dat geen slechte zaak.
Uiteindelijk krijgt zo goed als elke artiest hulp bij het schrijven van zijn of haar teksten. Zelfs Nas (misschien wel de beste rapper aller tijden) geeft op ‘Illmatic’ (misschien wel het beste hiphop-album aller tijden) op elk nummer minstens krediet aan één of twee helpende schrijvers. Het belangrijkste blijft dat je de mensen die aan je muziek meewerken de liefde geeft die ze verdienen. Iemand anders zijn tekst voordoen als de jouwe is nooit oké, laat dat duidelijk zijn. Elke rapper heeft zijn sterke en zwakke kanten. De criticasters vergeten wel eens dat de meeste hiphop niet meer gemaakt wordt in de vochtige kelder. Hiphop is een heuse industrie geworden en dat zorgt ervoor dat je verschillende pionnen kan inzetten om tot een kwalitatief geluid te komen. Creatieve krachten samenbrengen die elkaar aanvullen kan de muziek alleen maar ten goede komen.