Je krijgt steeds meer de indruk dat Arca zijn brouwsels niet alleen als muziek uit de toekomst klinken, maar dat ze ook gewoon uit de toekomst komen. De Venezolaanse artiest schijnt immers overal op te duiken in het gezelschap van cultuurbepalende figuren, denk aan Kanye, Björk en FKA twigs, en poogt zich met ‘Xen’ midden in dat rijtje te posteren. Toch is het belangrijk om te beseffen dat deze producer niet ineens uit het niets opduikt: drie jaar geleden legde Ghersi al de fundamenten voor deze langspeler. Het maakt duidelijk wat voor visionair genie er in hem schuilt, en verklaart ook de consistentie van ’s mans debuutplaat.
Aan een heleboel meer hiphopgericht materiaal ging namelijk ‘Manners’ vooraf; een nummer dat voor de eerste keer het karakteristieke geluid vastlegde waarop de muzikant voor zijn eersteling nu teert. De dynamiek van de song is uitzonderlijk omdat die bijzonder waarneembaar wordt. Klanken schijnen zich ergens in het ijle heen en weer te slingeren zonder dat ze een structurele fundament nodig hebben. Deze vormeloze sound wordt op het nieuwe album uitgepuurd en krijgt ook het intense effect mee dat van ‘&&&&&’ zo’n uitstekende mixtape maakte. ‘Xen’ wordt zo het uitgesproken statement waarvoor de LP-vorm dient, de plaat is het zelfzekere resultaat van een proces waarin de artiest zijn gedurfde, unieke stijl weet te perfectioneren tot een gevat geheel.
Dat vormeloze element wordt tevens onderstreept door het concept, of beter gezegd het figuur, achter deze Mute-release. Xen is een geslachtsloos wezen dat in de visuals van Jesse Kanda ook geen menselijke contouren krijgt. Het hele idee van een niet gedefinieerd of mogelijk zelfs veranderlijk fenomeen is wat deze worp net zo uitmuntend maakt. Het zorgt ervoor dat de drift van de cd na een heleboel luisterbeurten op een even hoog niveau blijft, dat de zinderende beleving nooit lijkt te wennen. Het enige mogelijke punt van kritiek daarbij is dat de nummers niet blijven hangen en ze door hun moeilijke aard niet smeken om afzonderlijk afgespeeld te worden.
Nu hinkt de inhoud evenwel niet achter op de structuur, want hoewel Ghersi’s manier van werken eerder mathematisch lijkt, draait ‘Xen’ ook om pure emoties. Achter een veelzeggende titel als ‘Failed’ schuilt een donkere brok tristesse die dankzij ontbrekende vormvereisten puur, ongepolijst en recht uit het hart klinkt. Meer momenten van pure schoonheid als ‘Held apart’ worden afgewisseld met materiaal dat verontrustend overkomt. Verontrustend omdat je niet precies weet op welke manier je geraakt wordt, maar zelden dit jaar zo getroffen en meegesleept werd door geluid.
Die radicaal vernieuwende manier van werken en de beleving die ze veroorzaakt maakt van Arca’s grote entrée niet alleen een uitzonderlijk meesterwerk, ‘Xen’ is ook een intens manifest van een artiest die muziek heruitvindt.
Je kan Arca aan het werk zien in de Brusselse Botanique (28.11, info & tickets, Rotonde) en in OT301 te Amsterdam (04.12, info & tickets).
