William Basinski zou je in veel gevallen even goed een conceptueel kunstenaar als een componist kunnen noemen. Het is dan ook geen verrassing dat de twee composities op ‘On time out of time’ oorspronkelijk gemaakt werden voor het museum. De New Yorkse ambient-prins mocht zich ontfermen over het audiogedeelte bij twee installaties van Evelina Domnitch en Dmitry Gelfand: ‘Orbihedron’ (te zien op de albumcover) en ‘ER=EPR.’ Beide werden geïnspireerd door twee zwarte gaten die zo’n 1,3 miljard jaar geleden met elkaar versmolten, maar waarvan het signaal pas in 2015 interferometer LIGO heeft bereikt. Hoe dat fysisch juist in elkaar zit, is ons niet geheel duidelijk, maar het geluid van die fusie zou aan de basis liggen van Basinski’s soundscapes.

Wat meteen opvalt, is dat er voor een keertje niet gewerkt wordt met zich steeds herhalende, transformerende geluidssnippers. De typische repetitieve tape loops van ‘The disintegration loops’ en ‘Cascade’ maken ruimte voor iets wat zich eindeloos veel trager ontplooit. In de plaats van een kort fragment te nemen en dat veertig minuten te laten afspelen, lijkt ‘On time out of time’ een enkel moment net even lang uit te rekken. De aanhoudende drone roept het beeld op van een onbekend interstellair object dat onontkoombaar, maar pijnlijk langzaam dichterbij komt. Vooral in het begin klinkt dat nog vrij omineus, met weinig meer gaande dan wat dissonant gerommel en een basdrum als van een kosmische strijdmars. Zoals de lichtstrepen op foto’s met een (te) lange sluitertijd, smeert de ontmoeting van de twee zwarte gaten zich uit over heel Basinski’s compositie.

Toch blijft de sfeer niet altijd even duister. Naargelang er nieuwe lagen stilaan een gedetailleerder klankbeeld vormen, neemt de angst voor het onbekende evenredig af. Daardoor ontstaat er een soort therapeutisch effect, maar leunt de plaat soms ook gevaarlijk dicht aan bij kitscherige new age. De analoge artefacten die Basinski in het verleden zo vaak uitbuitte, worden bij wijlen vervangen door fm-synthesizers, flarden uit de muziek van Blade Runner en wat verdacht hard klinkt als een panfluit. Een meer smaakvolle mix van oude compositiekenmerken en nieuwe texturen krijg je gelukkig nog op ‘4(E+D)4(ER=EPR),’ maar met een duur van nog geen tien minuten valt deze tweede track – die niet eens aanwezig is op de vinylversie – eerder te beschouwen als een bonusnummer.

Hoewel William Basinski met ‘On time out of time’ misschien minder diepliggende emoties weet los te weken dan met sommige andere van zijn projecten, moet het tezelfdertijd toch gezegd worden dat dat dan ook helemaal het punt niet is. Eerder dan je in jezelf gekeerd te doen reflecteren over leven en dood of een passende soundtrack te bieden voor je melancholische buien, sleurt ‘On time out of time’ je net mee de kosmos in om eens te gaan kijken, aldus de man zelve, “what happens when two black holes fuck.” Wat er gebeurt is soms akelig, prachtig, intens en – laten we eerlijk zijn – niet altijd even smakelijk.

William Basinski staat op 29 maart op Rewire in Den Haag (info & tickets). Belgische tourdata zijn er voorlopig niet.