Er bestaan weinig artiesten die hun muziek zo tot kunstvorm weten te verheffen als Xiu Xiu. Reeds dertien albums lang experimenteert Jamie Stewart – volgens sommigen op het randje van de overdaad – erop los met verschillende instrumenten en bandleden. De immer vernieuwende noise-electronica die hij ineenknutselt staat daarbovenop nog eens bol van de emoties en pijnlijke herinneringen, wat resulteert in een uniek oeuvre om u tegen te zeggen (en vervolgens depressief bij weg te kwijnen in een donker hoekje). Recentste worp ‘Forget’ mag dan wel, relatief gezien, het meest poppy album zijn dat de Californiërs tot dusver maakten, desondanks zaten de feels gisteren in het STUK in zowat elk hoekje verscholen.
Foto’s door Joeri Thiry
El Yunque als voorprogramma voorgeschoteld krijgen – er zijn ergere dingen in het leven. Het Limburgse viertal bewees haar plaats te hebben binnen de opkomende Belgische noisescene, getuige de schreeuwerige stroomlijn à la The Guru Guru, nonchalante noise als It It Anita en bijwijlen intelligente ingetogenheid die zowaar aan de eerste twee albums van dEUS deed denken. Invloeden genoeg, maar bovenal kwam El Yunque over als een band die wist waar ze mee bezig was. Professionalisme werd gemixt met gekheid, reken daar sterke songs en een klarinetsolo bij en je hebt en band die we koste wat kost in de gaten moeten houden.
Bij Xiu Xiu was het allemaal wat minder speels. Hartverscheurende opener ‘Petite’ kreeg de zaal meteen muisstil dankzij Stewarts adembenemende, gebroken stem en deprimerende lyrics (“Nothing is wrong, for nothing does matter (…) you feel senseless and you should“). Stilte voor de storm, zo bleek, want niet veel later uitte hij zijn diepgewortelde frustraties tijdens ‘Don Diasco’ en ‘I luv abortion’ door agressief schreeuwend een cymbaal op ooghoogte te molesteren en een voet op zijn versterker te planten. Nieuwe songs als het funky ‘Wondering’ en het laidback ‘Get up’ waren een muzikale verademing tijdens de donkere set, de woorden gingen echter op hetzelfde elan verder (“If you leave no one will find my corpse (…) You’re the only reason I was born”).
Met het magnifieke ‘Fabulous muscles’ kreeg Stewart voor een tweede keer de zaal stil; niet alleen wegens de pracht van de song, maar ook omdat het grootste deel van de zaal de betekenis van “Cremate me after you cum on my lips. Honey boy place my ashes in a vase beneath your workout bench” trachtte te achterhalen. Het allervreemdste moment van de set was echter toen Xiu Xiu ‘Sharp dressed man’ van ZZ Top in geheel eigen stijl coverde, en dan nog goed ook. Multi-instrumentaliste Shayna Dunkelman vertolkte het hele concert lang een glansprestatie aan Stewarts zijde, maar tijdens deze atypische cover, het hyperactieve ‘Stupid in the dark’ en het even ingetogen als creatieve ‘Sad pony guerilla girl’ nam ze al helemaal het voortouw. Het contrast met haar frontman kon niet groter zijn: rechts stuurde een gespierde kerel met getatoeëerde armen teder en vol emoties de diepste zielenroerselen het publiek in, links stond een fijne Aziatische dame in zwart kleedje ongelofelijk formeel en met een resting bitchface de ziel uit haar lijf te drummen. Ze verzorgde bovendien de drummachine, cymbalen, twee kleine gongs en noem maar op. De combinatie van beide muzikanten op het podium werkte ongezien goed en zorgde evengoed voor vuurwerk als voor een krop in de keel.
Xiu Xiu is niet voor gevoelige zielen. Jamie Stewarts muziek is uitdagend; lawaaierigheid verhult diepe tristesse – op het zelfdestructieve af – maar werkt dankzij de agressie ook opluchtend. Op plaat klinkt dat al geweldig, live was het nog beter. Zelden zagen we een artiest zoveel van zichzelf geven aan het publiek, zich zo blootstellen op een podium. Dunkelman functioneerde dan weer als een psychiater, die hem in de juiste richting wees met een kordate en professionele aanpak. Zonder haar zou Jamie zich wellicht in zichzelf verliezen, maar nu heeft hij een leidraad, een houvast in wiens aanwezigheid hij ongestoord zijn zin kan doen. En af en toe zijn ze samen een beetje gestoord. Geloof ons, het was echt fantastisch.