Vrijdag brengt Faces On TV ‘Night funeral’ uit. Als producer en/of muzikant van onder (veel) meer Warhaus, Marble Sounds, Jef Neve, Tin Fingers, Nordmann, Soldier’s Heart, Hypochristmutreefuzz en Amongster, lagen de verwachtingen voor het langspeeldebuut van geluidskunstenaar Jasper Maekelberg hoog. Al had de multi-instrumentalist daar zelf zijn twijfels bij.
Op ‘Night funeral’ hoor je vele onverwachte wendingen, geluiden die je niet meteen kan plaatsen en die uit een heel ander instrument komen dan je zou vermoeden. “Om mezelf te beperken, ging ik op zoek naar instrumenten die ik totaal niet kende en helemaal niet kon spelen. Ik vond mijn papa’s dwarsfluit terug, snuisterde tweedehandsmarktjes af naar iets dat ik niet begreep of raakte aan de praat met iemand die zijn balofoon – een Afrikaans slaginstrument waar ik nog nooit van gehoord had – verkocht.” Zoals ook Nils Frahm en Peter Broderick de gemodificeerde piano verkenden, denkt Jasper Maekelberg verder dan de fysieke grenzen van wat hij voorhanden heeft. “Ik wist op voorhand welke klankkleur ik wou, maar had nog geen idee welk instrument die sound zou voortbrengen. Na wat experimenteren werden sommige klanken zo vervormd dat ze amper nog op het origineel leken.” Op titeltrack ‘Night funeral’ bespeelt Maekelberg zijn gitaar met een schroevendraaier om de illusie van een strijkersorkest op te wekken. “Ik weet niet meer hoe ik ooit begonnen ben met die schroevendraaier. Volgens mij waren we op de repetitie en hadden we strijkers nodig. Aangezien mijn gitaar kapot was, had ik een schroevendraaier bij. Toen botste ik toevallig met de schroevendraaier tegen mijn gitaar.”
Ondanks de waaier aan instrumenten en speeltechnieken klinkt ‘Night funeral’ opmerkelijk samenhangend. Dat is vooral te danken aan het visuele compositieproces van Faces On TV. “Ik stel me muziek steeds visueel voor en zie de verschillende muzikale bouwstenen in stukken; een lijntje hier, een lijntje daar. Uiteindelijk moet het mentale plaatje, waarin elk instrument zijn deeltje heeft, kloppen. Als er dan nog iets ontbreekt, probeer ik verschillende klanken uit om dat specifieke stukje op te vullen.” Zo keert de rol van de percussie steeds terug, al is dat niet per se om cohesie te creëren in het album: “Ik ben verliefd geworden op percussie-instrumenten, shakers en allerlei dingen waarop je kan kloppen. Dat paste in mijn wereld en werd vanzelf een geheel.” Aan Poppunt vertelde Maekelberg vorig jaar dat hij erg geïnteresseerd was in andere, niet-Westerse benaderingen van muziek: “Ik verdiep me in verschillende muzikale werelden in afwisselende periodes. Dan luister ik een tijdje heel gefocust naar één genre om er helemaal in te duiken. Nadat ik al het bruikbare eruit had gefilterd, was die periode afgerond en heb ik opnieuw andere soorten muziek opgezocht.”
Het schrijven van nummers begint bij Faces On TV met een beat en een slagzin: “Vaak weet ik nog niet zo goed wat die slagzin betekent, maar is die er wel al. Meestal maak ik dan eerst het liedje en schrijf achteraf het vervolg van de tekst. Bij ‘Same thing’ was de eerste zin “it adds up to the same thing”, daarrond is het hele verhaal ontstaan.” De nummers werden geschreven tussen het toeren met Warhaus door, ook het opnameproces verliep fragmentarisch: “Nu zou ik niets liever willen dan alles in één keer opnemen. Ik heb ‘Night funeral’ heel fragmentarisch opgenomen maar de volgende plaat wil ik op twee weken voltooien.” Ep ‘Traveling blind’ ontstond helemaal anders: “’Traveling blind’ was een collectie van heel diverse nummers geschreven in de jaren ervoor. Nu is alles op kortere tijd geschreven.” De instrumenten werden grotendeels door Maekelberg zelf ingespeeld: “Ik heb niet alles zelf gespeeld, sommige drumpartijen niet en ook voor enkele percussieritmes schoot een gastmuzikant te hulp, maar de rest wel.”
Maekelberg is als producer en als muzikant kind aan huis bij menig radiostation. ‘Night funeral’ werd dan ook sterk geanticipeerd. Daar waar het esthetische het commerciële raakt, kan spanning ontstaan, al trekt Faces On TV zich daar niets van aan: “Ik zou nooit iets minder esthetisch maken om het commerciëler te doen werken. Ik ga steeds op zoek naar het schoonste dat kunst kan zijn.” Bovendien linkt Maekelberg zijn succes aan de afwezigheid van een underground in ons land: “In België is er amper nog een underground. Er zijn ofwel niet veel schenenschoppers meer, of het brede publiek staat meer open voor verschillende genres.” Of die ondergrondse scene dan helemaal weg is, wist Jasper zelf niet zo goed: “Er blijft nog altijd een soort van underground, de noisescene bijvoorbeeld. Maar hiphop, wat vroeger alternatief was, is nu helemaal mainstream geworden.” Misschien moet de golfbeweging van underground naar mainstream gewoon hernieuwd worden. “Ik zie de nieuwe beweging nog niet, misschien is de huidige niet scheef genoeg.”
Ook in de videoclips van Faces On TV worden er werelden gecreëerd. ‘Traveling blind’ kreeg dankzij videokunstenaar Victor Van Rossem een manipuleerbare 360 graden-videoclip waarmee je eigenhandig door de 3D-animatie kan reizen, wat toen een primeur was in België. Ook nu pakt Faces On TV uit met het artwork en de videoclips. De abstracte futuristische stijl van ‘Traveling blind’ komt terug in de laatste beelden van de video voor ‘The image of boy wonder’, dat zich in een soort van droomlandschap afspeelt. Zo wordt de artistieke lijn doorgetrokken naar de nieuwe plaat: “Die abstracte stijl is deel van mijn wereld. Ik heb samengewerkt met Sam Scarpulla voor het artwork van ‘Night funeral’ en we zitten helemaal op dezelfde golflengte. Hij heeft voor elk liedje een icoon gemaakt en op de een of andere manier zie en hoor ik nu ook die tekening bij het nummer. Het is best raar dat de beelden nu onlosmakelijk met de muziek verbonden zijn, maar het werkt wel.”
Ook op de albumhoes prijkt een muurschildering van Gentse streetartist. Met Scarpulla deelt Maekelberg zijn fascinatie voor het Italiaans futurisme: “Ik was zeer geïntrigeerd door Italiaans futurisme en vond dat die stroming ook goed paste bij de muziek die ik aan het maken was. Toen ik op zoek ging naar een hedendaagse artiest die in die richting werkt, botste ik op Sam.” Het artwork is geïnspireerd op de Italiaanse neo-expressionistische kunstenaar Fortunato Depero. Zoals zowel uit de muziek als uit het artwork blijkt, wil Faces On TV allerlei muzikale en artistieke horizonten verkennen om zo met zijn muziek een eigen wereld creëren. Toeval of niet, ook Depero wou het universum herschikken toen hij in 1915 met Giacomo Balla het manifest ‘De futuristische reconstructie van het universum’ schreef. “Misschien vind ik zijn werk net daarom zo mooi.”
Het artwork van ‘Night funeral’ staat bol van voor interpretatie vatbare contrasten. In de videoclip van ‘Dancing after all’ wordt een splitscreen gebruikt, dat nu eens twee ochtendscenario’s, dan weer dag en nacht scheidt. Verhaalt de clip twee mogelijke uitkomsten van een avond of ensceneert het een tweestrijd tussen een dag- en een nachtpersoonlijkheid? Op het einde van het nummer verdwijnt het gespleten scherm definitief en wordt er gedanst, al betekent dat niet dat de dualiteit één wordt in de muziek: “De tweestrijd is op dat moment nog altijd bezig, ook al is er geen splitscreen meer. Het wordt volledig nacht.” Dat contrast wordt ook opgenomen in de muziek door middel van zweverige electronica en percussie, die je terug op de grond timmert. Sam Scarpulla vertaalde de dualiteit naar zijn tekeningen, onder meer door het gebruik van twee contrasterende kleuren, zoals het zwart en wit op de platenhoes. “Ik hoor in mijn nummers een soort van – hoe moet je dat omschrijven – oer-element, iets dat ik link met prehistorische rotsschilderingen. Dat “oer-element” zie ik ook in Sams werk. Hij speelt met verschillende kleuren en contrasten en die komen terug op de plaat.”
De titel en de albumhoes van ‘Night funeral’ lijken te verwijzen naar het einde van een nacht – Jasper stapt er immers uit bed. De nummers vertellen het relaas van een relatie op de klippen, losbandigheid en vervreemding. Journalisten grijpen snel terug naar biografische gegevens. “Het is fijn als kunst en kunstenaar gescheiden wordt, maar in dit geval heeft de pers gelijk. Ik ben zelf verschoten van wat een persoonlijke plaat ik gemaakt heb. Er komen inderdaad biografische elementen in terug: elk liedje vertelt een situatie uit mijn laatste jaar.” Daarom leek het de artiest logisch om zelf op de albumcover te staan: “Toen ik de plaat een laatste keer beluisterde en aan het mixen was, besefte ik hoe persoonlijk het album is en werd het raar als ik er niet zou opstaan.” De teksten van ‘Night funeral’ evolueren van “call me up I’ll be waiting for a while” (‘Call me up’) naar “all the memories are slowly fading out” (‘Slowly fading out’) en “we’re all a terminal case” (‘Terminal case’). “Het was niet echt de bedoeling om een expliciete verhaallijn in het album te steken. Als ik de plaat echter opnieuw beluister, kan ik elk nummer linken aan een situatie, aan het moment van inspiratie. Als je die nummers na elkaar hoort, krijg je een inkijk in mijn dagboek en maak je al die situaties mee.” Opvallend aan het laatste nummer, ‘Terminal case’, is de stille outro: “Ik vond wegstappen een mooie manier om salut te zeggen op het einde van een album. Ik ben dan ook letterlijk de studio uit gestapt toen ik aan het zingen was.”
Van populair producer en Warhaus’ sidekick naar de troon van zijn eenmansproject en terug; Maekelberg switcht van het controlepaneel naar de planken zonder zichzelf te verliezen: “Het is wel even een knop omdraaien maar vaak zijn die rollen afgesloten door periodes. Al heb ik ook al shows gespeeld met Faces en Warhaus op één dag. Dan moet je die switch in één keer maken, wat soms raar aanvoelt. In alle projecten ben ik nog altijd mezelf, ik moet niet zoveel anders zijn dan anders.” Als producer heeft Maekelberg momenteel de handen vol met de nieuwe plaat van Balthazar. “Voor de rest staan er nog toffe dingen gepland, maar die kan ik nog niet prijsgeven.” Wat hij wél kon prijsgeven, zijn enkele luistertips waarmee je met gemak de dagen voor de release van ‘Night funeral’ kan overbruggen. Alessandro Alessandroni, Men I Trust, Cocteau Twins en L’Impératrice stonden bovenaan in de afspeellijst van de artiest.
‘Night funeral’ verschijnt op 20 april via Unday Records, de releaseshow vindt diezelfde dag plaats in de Ancienne Belgique. Het langspeeldebuut krijgt een exclusieve vinyluitgave, die gaat gepaard met een print van Sam Scarpulla. Verder speelt Faces On TV in De Kreun op 27 april en in de Singel op 8 juni. Op 6 juli staat Faces On TV op Rock Werchter.