Le Guess Who? ontvangt dit jaar voor de twaalfde keer een internationale mengelmoes aan pioniers van gisteren en morgen in het centrum van Utrecht. “Maar ook buiten dat yuppiecentrum leeft er wat in de stad”, geeft mede-oprichter en artistiek directeur Bob van Heur mee. Le Guess Who? vindt dit jaar namelijk op meer locaties dan ooit tevoren plaats, een gegeven dat van Heur “nerveuzer dan anders” maakt. Toch deelt hij met plezier naar welke acts hij het allermeest uitkijkt.
“Eén grote kleurplaat, zo kun je het programma weer het best omschrijven. Vanuit een onderbuikgevoel trachten we telkens een zo goed mogelijk programma te bouwen waarin we vooral oog hebben voor de artiest zelf.” Dat betekent een greep uit gevestigde en minder gevestigde acts. Zoals Black Midi, het piepjonge viertal dat donderdagnacht omstreeks tien voor twee de Pandora in de Tivoli mag slopen. “We hebben deze jongens puur geboekt op basis van hun livereputatie. Ik verplicht niemand om ergens naartoe te gaan, maar Black Midi moet zowat een van de spannendste bands van het moment zijn. Het belooft een vrij intense knaller te worden.”
In dat rijtje past ook Crack Cloud, dat een van van Heurs favoriete platen van het jaar afleverde. “Zij mogen zondag in dB’s aantreden, de zaal die op de slotdag samen met WAS. het decor vormt voor een heus minifestival binnen Le Guess Who? met de focus op gitaargeweld. WAS. fungeert bovendien enkel als technoclub, maar zal op zondag dus eenmalig getransformeerd worden tot gitaartempel.” Nog voer voor gitaarkauwers volgens van Heur: het splinterig geweld van Urochromes, de “spaced out rock” van FACS, de Braziliaanse psychrockers van Boogarins, of de “anti-beach pop” van Sun Foot. “En voeg Fornet ook maar toe aan dat lijstje”, aldus van Heur.
Devandra Banhart, een van de curators van Le Guess Who? 2018, gaf SASAMI door op zijn wishlist. Van Heur was meteen mee, en wierp zich prompt op als booker voor de nieuwbakken artieste. “Ik werkte mee aan een kort toertje voor SASAMI, en iets later tekende ze bij Domino. We hebben dus wel een link met haar.” SASAMI brengt haar smeulende pop donderdag naar de EKKO, waar ze ons wellicht zal trakteren op fragmenten uit haar veelbelovende debuutplaat die volgend jaar uitkomt. Een andere must-see volgens van Heur is de Londense Alabaster dePlume, die intrigerende songs in elkaar knutselt middels zijn spoken word en saxofoon. “dePlume kan volgens mij een heel groot publiek aanspreken, hij schuifelt ergens tussen jazz en pop en maakt waanzinnig mooie songs. Zijn knauwerige stem, een beetje à la Mark E. Smith, houdt het geheel erg spannend.” Nog zo’n inventieveling is Negro Leo, een Braziliaan die tot de opkomende namen uit de huidige experimentele Braziliaanse scene behoort. Hij doordrenkt zijn songs met een rits aan jazzy, noisy en tropische invloeden, wat bonte popvignettes als resultaat heeft.
Een andere toekomstige zuiderse visionair heet volgens van Heur Sibusile Xaba. “Een waanzinnig eigenwijze artiest, met een bijzondere manier van fingerpicking.” De Zuid-Afrikaan combineert een resem achtergronden en een innemend persona tot iets spiritueels en speels op hetzelfde moment. Een andere opvallende naam is die van Yonatan Gat, die komende donderdag zonder twijfel een ritualistische en opwindende performance zal neerzetten. De zangende gitarist zal zijn collage aan beeldenstormende muziek in het gezelschap van The Eastern Medicine Singers opvoeren – een niet te missen ervaring, aangezien de twee wereldwijd slechts voor enkele shows de handen in elkaar slaan. “Dit belooft een hele speciale te worden. Gat speelt eerst alleen, vervolgens geeft hij de fakkel door aan de First Nation-drummers van The Eastern Medicine Singers, en ten slotte zullen ze samen op het podium staan. Het zullen vijfenzeventig indrukwekkende minuten worden.” Yonatan Gat mengt tribale invloeden met zijn eigen virtuoze gitaarspel en een hypnotisch complex van prikkelende gitaren, freaky psychedelica en bonzende trommels.
Binnen die kleurrijke namen past ook Kadri Gopalnath, een erg vreemde eend in zijn eigen muzikale biotoop: het zuiden van India. “Hij moet zowat de eerste geweest zijn die in zijn muzikale landschap saxofoon is beginnen te spelen; een erg ongewoon instrument binnen de Indiase muzikale traditie.” Jarenlang gepruts aan dat instrument zorgde ervoor dat hij een unieke stem heeft binnen de Indiase muziekwereld. “Vanuit onze westerse visie zal deze man niets baanbrekends hebben verricht, maar wat hij heeft bereikt is wel degelijk groots. Hij ziet er daarbovenop nog eens fenomenaal uit ook.”
Ook dit jaar wil Le Guess Who? een lans breken voor unieke collaboraties. “We staan al jarenlang in contact met het New Yorkse label RVNG Intl. Die samenwerking uit zich dit jaar in twee bijzondere projecten onder de noemer FRKWYS. Zij koppelden een nieuwerwetse artiest aan zijn of haar muzikale voorvader. Zo slaan componist Ian William Craig en elektronische ancien Daniel Lentz de handen in elkaar, net als Ka Baird en de Finse oudgediende Pekka Airaksinen (bekend van proto-noisegroep The Sperm). “Die laatste twee hebben elkaar gisteren ontmoet, hier in Utrecht. De rest van de week repeteren ze samen voor hun performance van zondagavond.” Beide collaboraties zullen ook een albumrelease kennen ergens in de loop van volgend jaar. “Dat pingpongen met artiesten is erg belangrijk, we willen hen de ruimte geven om bij ons iets te doen wat ze op andere festivals niet kunnen,” zegt van Heur. Circuit des Yeux brengt zondagavond bijvoorbeeld haar magistrale ‘Reaching for Indigo’ in het gezelschap van een achtkoppig ensemble dat bestaat uit leden van het Netherlands Chamber Orchestra.
Maar Le Guess Who? biedt nog heel wat lekkers aan. “Ook onze nachtprogrammatie dragen we hoog in het vaandel. De Dominicaanse Kelman Duran brengt bijvoorbeeld clevere clubby producties, met referenties naar politieke situaties van vandaag en gisteren; verweven in een dancehall-jasje.” Bliss Signal is een andere interessante naam volgens van Heur. “Hoe Blanck Mass vroeger klonk, zeg maar. Heel erg intens, noisy en extreem, dus.” Bliss Signal is een samenwerking tussen grimeproducer Jack Adams van Mumdance, en James Kelly, bekend van de black metal-formatie Altar of Plagues en zijn recente leftfield-electronicapseudoniem WIFE.
Voorts keert wonderkind Oliver Coates terug naar Le Guess Who? met zijn nieuwste langspeler ‘Shelley’s on Zenn-La’. Coates is een jonge artiest die toch al tweemaal op drie jaar tijd mocht aantreden op het festival. “Als we in een act geloven, blijft het voor ons de moeite waard om die artiest of band terug te brengen naar Utrecht. Die overtuiging leeft erg sterk bij ons. Denk maar aan Suuns, de band die zowat uitgegroeid is tot huisband. We halen acts niet omdat ze hot zijn, maar omwille van hun eigen waarde. Als we ze dan terugbrengen naar Le Guess Who?, vermijden we dat het modieuze dingetjes worden die één jaar overal en het komende jaar nergens spelen.”
Behalve het muzikale programma, valt er dit weekend nog heel wat te beleven in Utrecht. “Ons dagprogramma was nog nooit zo uitgebreid. Overdag zijn er een heleboel kunstexposities, filmvertoningen, talks en andere satellietevents.” Zo is er ook weer Le Mini Who?, dat verspreid plaatsvindt over tientallen bars, kleinere venues of zelfs depots. “Het is zelfs wat té veel”, geef van Heur toe. “Hoewel de capaciteiten van alle locaties nogal uit elkaar lopen, vertrouw ik erop dat het publiek zich wel netjes zal verdelen over al die plekken.” Nervositeit, optimisme en een ongeduldig hunkeren naar de start van het festival gaan dezer dagen hand in hand bij van Heur.
Le Guess Who? start morgen, donderdag 8 november, en eindigt zondag 11 november. Het vindt plaats in Utrecht. Tickets koop je nog steeds aan spotprijzen via deze weg. De volledige line-up vind je hier, de timetable schuilt achter deze link.