2015 was het jaar van Balthazar en STUFF. Het was daarnaast het jaar van de wederopstanding van Black Box Revelation. En, uiteraard, van Oscar & The Wolf. Er waren een pak Belgische bands en die dit jaar potten braken, enkel nog maar op eigen bodem. De blogs en magazines smulden ervan, hun shows en platen verkochten goed. Maar wat gebeurt er als we in eigen land eens iets dieper gaan graven? Voor dit artikel keken we onder de bands die airplay krijgen, meer richting het obscure. We zoomen in op drie stevige Belgische groepen die een intens jaar beleefden: het industrialnoise-duo Onmens, het garagepunkquartet Mind Rays en de melodische post-metalshoegazetrashers Brutus. Alle drie kropen ze voorzichtig (of net niet) uit de underground naar boven, speelden ze dit jaar een pak shows en/of brachten vanalles uit, en kregen ze regelmatig een enthousiast schouderklopje. Maar waarom gebeurde dat net dit jaar, en wat vinden ze daar nu eigenlijk zelf van?
Mind Rays heeft er een mooi jaar op zitten. Het Gentse viertal brengt rauwe, lo-fi garagepunk en ontziet live niets of niemand. “Mensen schijnen het te diggen”, zegt frontman Sis Sevens. Na een veertigtal shows in eigen land, Frankrijk en Nederland – ze stonden onder meer op het gerenommeerde Incubate – en twee mooie releases, geloven we hem best. Hun succes en de kansen die ze kregen, wijt hij vooral aan de samenhorigheid en solidariteit die heerst in het wereldje. “Die vele speelkansen kwamen er voornamelijk doordat de juiste mensen de armen uit de mouwen steken en terug coole gigs opzetten. Er zijn in België momenteel enorm veel bands, organisatoren en venues die elkaar helpen en zo krijgt iedereen de kans om zijn ding te doen”, vindt hij.
Maar er lijkt toch meer aan de gang. Garagerock, met al zijn uitlopers, oogst de laatste jaren duidelijk meer succes, ook op grotere schaal. Volgens Sis is dat een fenomeen dat wereldwijd geldt: “Veel mensen grijpen terug naar muziek die puur en rechtdoor is, zonder de bullshit, en verschillende bands inspireren en beïnvloeden elkaar daarin.” Mind Rays is hiervan zelf een perfect voorbeeld: een split-ep kwam er met de buddies van Teen Creeps, en onlangs bracht de band een cassette uit op het Californische label Gnar Tapes. Het was de bassist van together Pangea die hen in Amerika aanbeval, en toen labelbaas Ricky met zijn band The Memories in Gent kwam spelen, was het allemaal snel geregeld. Geen bullshit, remember. De band voelt zich voldaan na 2015 (“we hebben ook nog eens ons eigen busje aangeschaft en een repetitiekot gebouwd from scratch”), maar heeft het nog lang niet gehad. Volgend jaar mogen we sowieso een full album verwachten, en gaan ze weer zoveel mogelijk proberen spelen. De daad bij het woord voegen doen ze al op 14 januari in de Charlatan.
Voor Brutus kunnen we hier dezelfde inleiding neerpennen. Het drietal heeft dit jaar precies vijftig gigs gespeeld en daarbij tellen we onder meer twee optredens in de AB, Groezrock, Pukkelpop en een Londense support-set voor Raketkanon. Ze zaten zelfs in Noorwegen. Niet slecht voor een band die pas in februari 2014 voor het eerst naar buiten kwam. “We geloven het zelf bijna niet”, zegt bassist Peter Mulders. “De stap naar een manager en boeker heeft dit jaar wel geloond. Je bereikt plots een breder publiek, en je kan terugvallen op mensen die alles wat ze kunnen voor je doen.”
Maar hoe kwam Brutus dan op korte tijd in die grotere zalen en op belangrijkere festivals terecht? We gaan ervan uit dat dat niet (enkel) te maken heeft met Stefanie Mannaerts haar vette drumskills of, zoals Peter meent, “de coole haarsnit van Stijn”. Op de vraag of niches of scenes nog relevant zijn, komt er een interessant antwoord: “Het is vaak een handicap om in een bepaalde niche gedropt te worden. Als band maak je ook geen muziek om in een alternatieve scene terecht te komen. En als we nu zien dat Raketkanon twee keer genomineerd is voor een MIA, dan zit het met die scene wel goed.”
Hoewel de band sinds haar bestaan praktisch elke week shows speelde, is er toch nog geen volledig album. Het trio bracht dit jaar wel drie 7”-plaatjes uit met telkens twee songs, en een split 10” met The Guru Guru. “Elk van die plaatjes was een stap in de ontwikkeling van de band, van elke release hebben we iets geleerd. En mensen willen op al die shows ook graag iets kopen”, meent Peter. “Nu ze alle drie uit zijn, denken we soms wel van: zet daar nog vier of vijf nummers bij die we al wel live spelen, dan is dat eigenlijk onze debuutplaat! Het is echter anders gelopen en dat is niet erg, we zijn superblij.” In hun hoofd is het dan wel al de moeilijke tweede, maar de band is aan het schrijven aan een volledig debuut. “We hebben nog geen idee wat er eigenlijk op te horen gaat zijn (lacht). Dat gaat ervoor zorgen dat het weer zo’n stap is.” Stappen heeft Brutus dit jaar duidelijk genoeg gezet, al is de eindmeet – ook voor henzelf – nog veraf. Na de zomer van 2016 zouden we ze weer live kunnen zien, en zou de plaat ook af moeten zijn.
Het Gentse industrialduo Onmens kruist vuile beats met haast nog meer distorted gitaren en schreeuwerige vocals. Live zijn ze nog steviger dan die beschrijving en zorgen ze gegarandeerd voor een aanval op zowat alle zintuigen. Ze zijn pas midden februari beginnen optreden na de release van hun debuut ‘Misdracht’, maar hebben ondertussen toch al een show of dertig op de teller staan. Zanger Sigfried Burroughs – die je misschien kent als drummer van Kapitan Korsakov en The K. – zegt zelf dat het project zijn verwachtingen en die van gitarist Kasper oversteeg. “Wij doen ons ding, en dat proberen we zo goed en zo oprecht mogelijk te doen. Het lijken mij mooie criteria om nog lang waarde aan te hechten.”
Na alles hierboven nog eens te hebben doorgenomen, rijst de kernvraag: komen undegroundgenres niet stilaan gewoon meer naar boven? De drie bovengenoemde bands tonen tenslotte wel aan dit er dit jaar iéts aan de hand geweest is. Sigfried vat het passend samen: “Ik denk dat iedereen er nu meer aandacht aan geeft. Het is nu ook niet zo dat we dit jaar een hype hebben opgestart vanuit het niets. Maar ik snap het ergens wel… Raketkanon heeft – helemaal terecht verdiend – België als scheef muzikaal land aan de buitenwereld gepresenteerd. Dat is de max. Zowat iedereen is daar op dat moment opgesprongen. Laat het mij zo zeggen: er is momenteel veel aan het gebeuren in de Belgische underground scene, en het is wel opvallend dat er een enorme variatie is op vlak van underground acts. Maar of dat nu echt meer is dan voordien? Momenteel worden er gewoon wat meer foto’s van genomen. Just kidding.” Hoewel, misschien heeft hij wel een punt. “Ik kan alleen maar zeer tevreden zijn dat het allemaal nu eindelijk wat beter gedocumenteerd wordt.”
Witruimte, de tweede plaat van Onmens, komt uit op 18 februari met een release in de Charlatan (samen met Cocaine Piss). Verder staan er nog wat optredens gepland, en hoopt Sigfried gewoon dat ze weer een hoop zotwilde shows kunnen spelen. “En anders kan ik nog altijd een drugsverslaving kweken.”
Foto’s van Caroline Vandekerckhove (Mind Rays), Agathe Danon (Brutus) en Bert Savels (Onmens).