Vandaag werden de genomineerden voor de MIA’s bekendgemaakt. Het doel van deze jaarlijkse Music Industry Awards is artiesten belonen die in bepaalde categorieën het meest uitblinken in Vlaanderen. De genomineerden vormen vaak een weerspiegeling van de artiesten die het meest in de spotlight staan tijdens het jaar voor de uitreiking. Dat Bazart dit jaar met de meeste nominaties gaat lopen, mag dan ook geen verrassing zijn. Daarnaast tonen de geselecteerde namen steevast een ander aspect van het Vlaamse muzieklandschap: de ondervertegenwoordiging van vrouwen.
De sterke afwezigheid van vrouwen in zowat elke categorie is bijzonder opvallend. Er zijn dit jaar maar liefst 31 gelukkige mannelijke artiesten genomineerd voor de MIA’s, tegenover 4 (!) vrouwen en 5 gemengde groepen. Hierbij hebben we de categorieën ‘solo man’ en ‘solo vrouw’ buiten beschouwing gelaten, omdat die logischerwijs volgens geslacht geselecteerd worden. Jammer genoeg schrikken we zelfs niet meer van deze cijfers, omdat die een hardnekkige trend volgen.
Het zou gemakkelijk zijn om te zeggen dat de organisaties achter de MIA’s hier verandering in moeten brengen, dat ze hun selectieproces moeten aanpassen of dat er quota’s ingevoerd moeten worden. Zo’n ondernemingen zijn echter unfair en zouden enkel maar het probleem camoufleren. Want zoals gezegd weerspiegelen de genomineerden de huidige Vlaamse muziekindustrie, en die wordt nog steeds overspoeld door mannen. Werp bijvoorbeeld eens een willekeurige blik op de Ultratop van de Belgische albums. Daar staan momenteel (in de week van 31 december) slechts vier vrouwen in en twee gemengde bands. Dat is acht keer minder dat de aanwezigheid van de mannen. Enorm triest, zeker als je weet dat twee van die vier vrouwelijke plaatsen voor K3 weggelegd zijn.
Er is een groot onevenwicht op vlak van gender in de muziekindustrie, oud nieuws toch? Zeker, maar het is vooral ook zeer betreurend hoe weinig vooruitgang er gemaakt wordt over de jaren heen. Elk jaar opnieuw verschijnen er even weinig vrouwen tussen de genomineerden en elk jaar opnieuw domineren de mannen in zowat elke tak van de industrie. De geselecteerden worden elk jaar gekozen door een jury die bestaat uit 145 muziek- en showbizzjournalisten uit alle relevante Vlaamse media (radio, tv, print & online). Voor de sectorcategorieën worden extra specialisten in een bepaald vakdomein (muzikanten, auteurs, regisseurs, livecircuit, grafisch vormgevers,…) bevraagd. Sectoren die eveneens voornamelijk bevolkt worden door mannen.
Er zijn al talloze artikels geschreven over genderongelijkheid in de muziekwereld. Over hoe het gek is dat, ondanks er elk jaar meer meisjes dan jongens starten met muzieklessen te volgen, er uiteindelijk toch zo’n grote kloof bestaat in het Vlaamse muzikale aanbod. Over hoe meisjes vaker van zich moeten afbijten en zich moeten verantwoorden wanneer ze zichzelf wagen in de wereld van muzieknerds. Over hoe ze vaker de les gespeld krijgen door mannen dan dat ze zelf hun zegje mogen doen. Het is een aangenomen feit geworden, maar toch verandert er bitter weinig.
Het is opmerkelijk dat in Vlaanderen de kloof zeer uitgesproken is, zeker tegenover pakweg de VS of UK. In Vlaanderen blijven we in verschillende sectoren vaak nog het liefst gezellig hangen in conservatieve sferen, en houden we niet van keetschoppers. Voor jonge artiesten is het al enorm knokken om in onze kleine markt met vaak beperkte doorgroeimogelijkheden boven alle anderen uit te steken. Je zou voor minder je mond houden en dankbaar zijn met alles wat de beperkte instellingen in de markt je willen geven. Daarnaast blijft het idee van de mannelijke muziekkenner in stand gehouden door onze Vlaamse muziekjournalisten die overwegend mannelijk zijn.
Alhoewel het grote onevenwicht niet door de MIA’s gecreëerd wordt – de awards zijn een weerspiegeling van het hele probleem – kunnen ze wel mee aan het touw trekken voor de broodnodige veranderingen. De MIA’s kunnen een voorbeeld stellen voor heel Vlaanderen door meisjes en vrouwen te laten merken dat hun muziek ook gewaardeerd wordt. Ik merkte dat in één categorie al deels (onbewust) vrouwen meer aan bod komen: die voor ‘Vlaams Populair’. Het is de zelfs de enige categorie waar soms meer dan één vrouw voor geselecteerd wordt. Opmerkelijk dat net de categorie die minder serieus genomen wordt, wel goed genoeg is voor vrouwen. Het zegt misschien iets over de ernst waarmee vrouwen door de industrie behandeld worden.
Misschien wordt het wel tijd om de categorieën wat door elkaar te schudden. Wat de categorie ‘Alternatief’ momenteel nog betekent, is een groot vraagteken. Kunnen we echt zeggen dat bands als Black Box Revelation, GOOSE en Soulwax binnen dat hokje passen als ze het afgelopen jaar allemaal in hoge rotatie op verschillende radiozenders werden gespeeld en ze al jarenlang grote zalen plat spelen? Side note: kunnen we het nog maken om de gigantische opkomst van genres als hiphop te negeren? Of misschien zou er naast de prijzen voor muzikant en auteur/componist ook een prijs voor producer/dj mogen staan? De huidige categorieën vissen vaak in dezelfde poel artiesten, wat duidelijk wordt door het aantal nominaties die een band kan verdienen.
Door eens goed met de categorieën te rommelen wordt het misschien mogelijk om gerichter artiesten te nomineren, en zou er misschien al wat meer plaats zijn voor alle vrouwen die het afgelopen jaar ongelofelijk geknald hebben. Als ‘Alternative’ nu eens niet werd gezien als een onduidelijk, ongedefinieerd genre waar bands een extra prijs in de wacht kunnen slepen, maar een prijs voor een artiest die onder de radar van de mainstream media wel enorm veel potten heeft gebroken het afgelopen jaar? En wat als hiphop en producer/dj verdiende categorieën zouden worden? Artiesten als Sky H1, Amelie Lens, Tsar B of Coely zouden alvast hun plaatsje op het podium kunnen claimen zonder onderling te strijden voor een MIA in een denigrerende categorie als “solo vrouw”.