Het is een gek idee om een 94 minuten durende documentaire te maken over een band die slechts elf keer optrad, gesplit is voor de release van hun enige ep en waarvan live materiaal onvindbaar blijkt. De band Rema Rema vindt vandaag mogelijks enkel nog weerklank bij een kleine groep early adopters die het ontstaan van de Britse postpunk scene rond 1978-79 bewust meemaakten. De ep ‘Wheel in the roses’ liet in de jeugd van regisseur Marco Porsia duidelijk een onuitwisbare indruk na. Na zijn documentaire ‘Where does a body end’ over Michael Gira en Swans schetst hij met ‘What you could not visualise’ niet enkel een portret van Rema Rema, maar brengt hij ook een ode aan de persoonlijke schatkamer van ieders leven. Met name hoe de waarde van elk ‘voorwerp’ in die kamer bepaald wordt door de impact ervan op dat ene individu.
Het is een huzarenstuk om met bijzonder weinig input alsnog een boeiend audiovisueel product af te leveren. Ter voorbereiding van zijn docu over Swans kon Porsia grasduinen in het archief van de band, schoot hij zelf beelden van optredens en repetities en volgde hij regelmatig Swans mee op tour. Het feit dat er van Rema Rema quasi niks te vinden was, is achteraf gezien misschien meer een zegen dan een gemis. Porsia deed er naar eigen zeggen lang over om de juiste invalshoek te vinden. Het was pas na een interview met Steve Albini, gitarist bij Shellac en als producer gekend van onder meer zijn werk met Pixies, Nirvana en PJ Harvey, dat de regisseur zijn verhaallijn zuiver kreeg. Albini coverde ten tijde van Big Black zelf het nummer ‘Rema rema’ en ziet in hun ep ‘Wheel in the roses’ een artefact die een grote impact had op de weinige mensen die er bewust mee in aanraking kwamen. De docu werd ‘A visual artefact by Marco Porsia’ gedoopt en tracht daarmee in de voetsporen te treden van wat Rema Rema bijna 40 jaar geleden deed. Namelijk het creëren van iets uniek dat voor enkelingen als legendarisch en uiterst waardevol wordt ervaren.
Het ontstaan, de kortstondige opmars en het abrupt einde van de band wordt geschetst door mensen die (on)rechtstreeks betrokken waren bij Rema Rema. Ivo Watts-Russel, oprichter van platenlabel 4AD, vertelt hoe hij overdonderd was door hun unieke sound en het risico nam om hen als één van de eerste bands uit te brengen op 4AD . Onder andere Jim Thirlwell (Foetus), John Robb (The Membranes) en Stephen Mallinder (Cabarait Voltaire) schetsen hoe het live-circuit er rond 1979 uitzag en welke indruk Rema Rema tijdens de enkele keren dat ze live te zien waren naliet. Dat ze het na enkele optredens tot het voorprogramma van Siouxsie and the Banshees schopten – waar Bowie in het publiek stond – , gaf de opmars en de impact van Rema Rema weer.
Aan de hand van interviews met 4 van de 5 bandleden (Marco Pirroni, die uit de band stapte om als gitarist bij Adam and the Ants aan de slag te gaan, weigerde om mee te werken aan de documentaire) krijg je een inkijk in de heersende (muzikale) dynamieken. De tribale drumsound van de band blijkt zowaar het gevolg van de liefde van drumster Dorothy Max Prior voor Can én het feit dat ze steeds hoge hakken droeg tijdens het drummen. Opvallend ook hoe het ontmantelen van de band ook de wegen van alle leden deed scheiden. Het duurde meer dan 40 jaar tot hun paden elkaar opnieuw kruisten met de release van hun debuutplaat ‘Fond reflections’ in 2019, gemaakt aan de hand van oude opnames, en deze documentaire.
Bovenop het feit dat ‘What you could not visualise’ een mooi beeld schetst van de band Rema Rema zijn er twee zaken die deze documentaire extra glans geven. ‘What you could not visualise’ is naast een nummer van Rema Rema een zeer pienter gekozen naam. Het ontbreken van live beelden noopte Porsia om efficiënte en creatieve visuele invalshoeken te gebruiken om de docu van voldoende diversiteit en snelheid te voorzien. Dankzij onder andere de spookachtige creaties van de Gentse poppenmaakster Ada Corneillie slaagt Porsia erin om een visueel intrigerende documentaire te maken.
De tweede troef is de invalshoek die Steve Albini kadert en Stephen Mallinder (Cabaret Voltaire) zo mooi omschrijft: “Rema Rema are like a lost tribe in the Amazon. They just are sort of incredibly special, but you really need to find them and search for them.” Hoe klein het bereik van een creatie ook is, in dit geval de ep ‘Wheel in the roses’, het kan steeds uitgroeien tot een waardevol en impactvol artefact voor anderen. Wat dan weer mensen kan stimuleren om zelf te gaan creëren wat mogelijks tot nieuwe artefacten leidt. Daarmee is ‘What you could not visualise’ tevens een ode aan de impact van artistieke creaties.
‘What you could not visualise’ is veel meer dan een documentaire over Rema Rema. Voorkennis is allerminst een must en door de gelaagdheid sprak het meer dan enkel de muziekliefhebber in ons aan. Onze nieuwsgierigheid naar het volgend project van Marco Porsia is alvast gewekt.