Zo, de maand januari heeft zijn dagen weer gehalveerd. De feestvreugde van de kerstvakantie ligt ver achter ons, en de volgende vakantie ligt nog mijlenver voor ons uit. Tel daar de korte dagen en het mottige weer bij, en je beschikt over de ingrediënten van de formule van psycholoog Cliff Arnall (foto). Die lanceerde het begrip ‘Blue Monday’, oftewel de derde maandag van januari, oftewel de meest deprimerende dag van het jaar. Nu, het leek ons fijn om ons lekker even te wentelen in een stevige portie zwartgalligheid, en dat aan de hand van de volgende muziek die in iedere noot exact die gemoedstoestand ademt.
Wie kent het niet: intussen heb je de leeftijd bereikt die je in gedachten had toen je als kind zei “als ik later groot ben”. Desalniettemin heb je nog niet de helft gedaan van wat je als kleine naïeveling voor ogen had. Iedere seconde word je ouder en sta je een centimeter dichter bij je gedolven graf. Weinig nummers vatten dat gevoel beter dan Pink Floyds ‘Time’. Gilmours stem klinkt rauw, wat perfect bijdraagt aan de terneergeslagen boodschap. “No one told you when to run, you missed the starting gun”. Zucht. Morgen wordt de eerste dag van de rest van ons leven. Beloofd.
Nog zo’n stem die zich er perfect toe leent om mistroostige boodschappen aan de man te brengen, is die van The Horrors-frontman Faris Badwan. Vooral in het hartverscheurende ‘I only think of you’ zijn de diepe, Ian Curtis-achtige vocals volledig op hun plaats. Ook inhoudelijk is het zeker geen rozengeur of maneschijn, tenzij je daaronder verstaat “wanhopig je lief proberen te overtuigen jou niet te verlaten”.
Het zou een beetje heiligschennis zijn iemand te vergelijken met Ian Curtis en dan Joy Division niet op te nemen in het overzicht. De postpunkers uit Manchester heersen met hun zwaarmoedige teksten en hun beklijvende baslijnen dan ook als keizers over de melancholie. Houd je zwart oogpotloodje maar al klaar, want hier komt ‘Candidate’.
Elektronische muziek krijgt nogal vaak de prototypische adjectieven dansbaar en opzwepend opgeplakt. En inderdaad, vaak krijgen we van een goede beat zin om een hevige kniezwengel te placeren op de dansvloer. Dat sluit echter niet uit dat beats even vaak bijzonder bedroevend kunnen zijn. En wie anders dan de tsaar van de draaitafel kan onze stelling beter onderschrijven? Nicolas Jaar begint in ‘Killing time’ met ruisende pianonoten die hij halverwege tot een perfecte symbiose brengt met zijn typische langzame, zware beats. Tel daar nog eens bij op dat zijn stemgeluid het vocale equivalent is van kringelende regendruppels op een bedampte autoruit, en je komt voor de rest van de dag je bed niet meer uit.
Het trio van The XX toont zich eveneens meester van de combo beats/emotie, wat het echoënde ‘Fantasy’ tot resultaat heeft.
Ook hiphop heeft af te rekenen met allerhande clichématige vooronderstellingen – al te vaak wordt de link nog gelegd met geweld, drugs en pussy. We schreven al eerder dat rappen over mentale gezondheid stilaan geen taboe meer is, wat vanzelfsprekend niet al te vrolijke composities tot gevolg heeft. Vooral Kendrick Lamars ‘u’ – baanbrekend binnen die nieuwe tendens – stemt triest: de van pijn vervulde schreeuw, de getormenteerde saxofoon op de achtergrond, teksten over alcoholmisbruik en depressie… Misschien is het beter om het gewoon even luisteren.
Tevens het vermelden waard binnen die tendens is Earl Sweatshirt, die zijn zielenroerselen van zich af schreef op zijn album ‘I don’t like shit, I don’t go outside’. Vooral het emotionele ‘Grief’ helpt de zwaartekracht een handje om wat mondhoeken naar beneden te trekken.
Tot slot kunnen de Engelse shoegazers van Slowdive evenmin ontbreken. Het monumentale ‘Pygmalion’ bevatte verschillende kanshebbers, maar ‘Rutti’ spant met zijn tien minuten toch wel de kroon. De zijdezachte percussie en repetitieve basnoten dompelen je helemaal onder in duistere wateren waarin traag gedoken wordt.
Maar hé, er zijn gelukkig ook nog positieve kanten aan Blue Monday! Je bent bijvoorbeeld door het lezen van dit artikel enkele minuten dichter bij het einde van die vreselijke dag. Probeer het dus niet al te veel aan je hart te laten komen – New Order deed dat immers ook niet.