De hele maand december geven we carte blanche aan onze schrijvers om terug te blikken op hun afgelopen jaar. Vandaag aan de beurt: Jonas Van Laere – vormingswerker met jongeren by day, recensent van all things duister en ongemakkelijk by night.
Check zeker onze album top 52, 75 favoriete nummers van 2016 en alle andere jaaroverzichten. De komende dagen en weken volgt er nog meer eindejaarscoverage.
“Don’t feel guilty if you don’t know what you want to do with your life. The most interesting people I know didn’t know at 22 what they wanted to do with their lives, some of the most interesting 40 year olds I know still don’t.” Bedankt Baz Luhrman, u wist in 1999 al dat je het leven je kan versmachten en dat je dit het beste kan counteren door het allemaal net iets lichter op te vatten. Laat mijn eindejaarslijst nu bol staan van de platen die die drang naar leven en liefde verpakken in op het eerste zicht asgrauwe manifesten. Weinig zeemzoet gebral, meer ijzige somberheid, melancholiek, doortastende maatschappijkritiek, gebalde vuisten, moedeloze symfonieën en vale kleuren. Verre van lichtzinnig en moeilijk verteerbaar maar veelal platen die groeikansen moeten krijgen om hun innerlijke kracht volledig te kunnen laten ontplooien. Albums die tijd en ruimte nodig hebben om hun inspirerende kern als ruwe diamant naar buiten te brengen. Aan u, de luisteraar om het potentieel te polijsten en de levenslust, pracht en schoonheid zich langzaam te laten kenbaar maken. John Peel zei het al “Life has surface noise”, pas wanneer je het geruis omhelst, openbaren zich nieuwe aantrekkelijke mogelijkheden in het leven.
15. Ital Tek – Hollowed
Er konden verschillende usual suspects de laatste plaats bekleden, James Blake, ANOHNI, Bon Iver,… brachten allen platen uit die terecht in vele lijstjes zullen opduiken. Net daarom kies ik voor een plaat die heel veel lijstjes niet zal halen, maar toch de nodige aandacht verdient. ‘Hollowed’ trekt je mee in een eclectische elektronische onderwereld vol kelders, vergeetputten en duistere, grauwe gangen met op regelmatige afstand grote toortsen als bakens van licht, intens en obscuur. Ital Tek weet zoveel contrast in het album te stoppen dat het tegelijk hoop geeft en je in blind vertrouwen over de rand van een klif doet lopen.
14. Black Mountain – IV
Canadezen hebben een abonnement op mijn lijst zo blijkt (Suuns, Preoccupations, Ought,…), zou er daar dan toch iets speciaals in de lucht hangen? ‘IV’ bestrijkt evenveel psychedelische ruimte als de oppervlakte van het land van herkomst met dank aan het less is more-principe. Denk aan het hypnotiserende van Pink Floyd en het rockgehalte van Led Zeppelin maar dan met veel meer synths deze keer. In vergelijking met de rest van de lijst net iets lichter verteerbaar, al zijn de dingen vaak niet wat ze lijken als je dieper durft te graven. Als je kosmische kern dringend aan een nieuwe adem toe is en je geest nog een extra dimensie aankan, dan is Black Mountain de ideale powerbank.
13. Preoccupations – Preoccupations
Tweemaal een debuutplaat uitbrengen, het is niet velen gegeven. Vietcong reïncarneerde in Preoccupations en pakt het deze keer net iets subtieler aan. De wereld is nog steeds grauw en kil maar wordt benaderd met een pallet dat al eens donkere kleurtinten laat doorschemeren. ‘Preoccupations’ is meer uitputtingsslag dan Blitzkrieg en benadrukt daarmee de groei die deze band doorgemaakt heeft. De sluwheid komt meer bovendrijven waardoor de verrassing van alle kanten kan komen. Dat daarmee niet alle aanvallen even nauwkeurig zijn, nemen we er met plezier bij.
12. Underworld – Barbara barbara, we face a shining future
De high school sweetheart die na vele jaren opnieuw voor je neus verschijnt en waaruit blijkt dat ze (opnieuw) in een fleurige fase van haar leven zit. Underworld bleef jaren onder lagen stof liggen, niets klonk zo fris als hun beginperiode en uit het oog bleek uit het hart. Tot nu, ‘Barbara barbara, we face a shining future’ klinkt opnieuw oprecht en fris. Karl Hyde en Rick Smith keerden terug naar de basis en zetten op gracieuze wijze hun remonte in. Driewerf hoera voor techno!
11. Savages – Adore life
Postpunk, vrouwen, een manifest voor het leven en de liefde, een luide schreeuw naar aanvaarding van jezelf en de ander. Kunnen we moeilijk iets tegen inbrengen. Muziek staat of valt, naar mijn bescheiden mening, met geloofwaardigheid. Wel, ik geloof ze. Die vier vrouwen die ons willen wijzen op onze innerlijke kracht en ons oplossingsgericht aanpassingsvermogen. Zet single ‘Adore’ op, volume extreem luid, lees ondertussen hun manifesto’s op hun site en omarm het leven. Een kerstcadeau met strik rond!
10. Big Ups – Before a million universes
De stevigste gitaren zijn dit jaar voor Big Ups met een plaat die herinnert aan ‘Spiderland’ van Slint. Stevige gebrul dat gecounterd wordt door apathisch gefluister en brute gitaren die de dreigende rustpunten extra in de verf zetten. De postpunk krijgt het gezelschap van postrockinvloeden waarmee het landschap net iets gevarieerder wordt. Rechttoe rechtaan met de nodige nuance dus.
9. Parquet Courts – Human performance
Het heeft iets gelukzaligs die laatste van Parquet Courts. Dartel huppelend tussen emoties en persoonlijke verhalen. En toch hangt er een zweem van je m’en foutisme over de dromerigheid. De losbandige uitstraling doet ten onrechte nonchalance vermoeden. De consequente achteloosheid is net de grootste troef van ‘Human performance’, een plaat die nog steeds beter wordt bij elke luisterbeurt.
8. King Gizzard & The Lizard Wizard – Nonagon infinity
In een eindejaarslijst die gevuld is met slopende, moeilijk te doorgronden en verre van easy listening-albums moet iemand de dans ontspringen. Laat het dan maar de gekkerds van King Gizzard & The Lizard Wizard zijn. Hun achtste plaat (in zes jaar tijd!) fungeert als een eindeloze loop waarbij als snel vergeten bent waar de plaat start en eindigt. Psychedelische garagerock die jolig en bezwerend is, maar vooral geen eindpunt kent.
7. Kate Tempest – Let them eat chaos
Zeven mensen in zeven appartementen mijmeren over hun onvolkomenheden en vergissingen om 4.18 u. in de ochtend. Wat volgt is een schrijnend accuraat beeld van de leefwereld van velen, uit alle lagen van de bevolking. Hetgeen wat zich achter muren en façades afspeelt wordt op een ijzingwekkende manier naar voor gebracht. Poëtische maar asgrauwe raps worden ondersteund door minimalistische maar essentiële beats. Meer in your face worden woorden niet dit muzikaal jaar…
6. Colin Stetson – Presents sorrow – a reimagining of gorecki’s 3rd symphony
Voedingrijke potgrond, daar draait het om in het leven. De juiste korrels en supplementen die de aarde dat tikkeltje vruchtbaarder maken zodat de perfecte context voor groei gecreëerd wordt. Ziehier de reden en de voorwaarde om Colin Stetson ‘Presents Sorrow – A Reimagining Of Gorecki’s 3rd Symphony’ naar waarde te kunnen schatten. Geen gemakkelijksheidsoefening maar een symfonie die enkel gedijt op het juiste tijdstip in de gepaste omgeving. Voor mij was een rit in een gordelloze minibus, afdalend op een smal bergpad met als uitzicht de bodem van de Peruviaanse jungle het scenario van mijn eerste luisterbeurt. Een samenspel van excessieve natuurpracht en nakende val in diepe afgrond. Toeval? De Amerikaanse multi-instrumentalist begeestert met een stormachtige compositie die gedachten doet dansen op een uiterst wankel platform.
5. Anna Meredith – Varmints
Een klassiek BBC-componiste maakt een eigenzinnige popplaat die meer verwarring zaait dan een fanfare clowns die een congres voor kwantumfysici komt binnengevallen. Anna Meredith laveert tussen onrust en sereniteit en gebruikt hiervoor haar talent om klassieke en elektronische composities te laten vergroeien met elkaar. Voeg daar nog een vleug metalgitaren en poparrangementen aan toe en je weet dat het niet veel gekker wordt. Wellicht roept dit opus bij velen vervreemding op, niet wetend hoe een pijl gemaakt wordt, laat staan welk hout ze hiervoor moeten gebruiken. De onnavolgbaarheid zal sommigen bijgevolg afstoten, maar wie de schoonheid durft inzien van deze eigengereide heerlijkheid, opent een poort naar een vernieuwde wereld.
4. Suuns – Hold/still
Suuns maakte dit jaar de meest sensuele plaat in mijn lijst, althans indien je sensueel vanuit een nogal atypische invalshoek benaderd. ‘Hold/still’ wiegt je in een euforische nachtmerrie waarin elke prikkel intimiderend op je afkomt. De gitaren spinnen elektronische getinte drones waarin het heerlijk verdwalen is. De teksten zijn hachelijk speels en het geheel dwingt je de nacht op te zoeken om er doelloos rond te dolen.
3. Swans – The glowing man
Vier keer in de o zo kritische eindejaarslijst op zes jaar tijd, daar slagen enkell Michael Gira en zijn kornuiten in. Net wanneer je denkt dat ze zich niet meer kunnen overtreffen, blijken ze nog over een muilpeer te beschikken die zelfs Floyd Mayweather genadeloos op het canvas gooit. Niets is meer onbevattelijk dan Swans te omschrijven. Genadeloos symfonisch met verwoestende orkaankracht, transcendent maar areligieus, versmachtend doch openbarend, kortom weerzinwekkend liefdevol en beklijvend hypnotisch.
2. Car Seat Headrest – Teens of denial
Een muziekjaar is pas geslaagd als er een jonge snaak (of een groep snaken) op de barricades springt om uw existentie en dagelijkse beslommeringen door de mangel te draaien en het product daarvan met een macabere naïviteit te verorberen. Zodoende leggen we voor de elvendertigste maal dit jaar ‘Teens of denial’ op. Puur omdat we graag wroeten om nog dieper in het drijfzand van onze gedachten verstrikt te raken. Will Toledo pretendeert onverschillig zijn leven en ervaringen te overzien, ware het niet dat de megalomanie die de plaat uitstraalt niet onderschat mag worden. En dat bedoelen we uiterst positief. Het vernuft in ‘Teens of denial’ zit in de chemie die ontstaat wanneer de sterktes van de plaat elkaar naar een nog hoger niveau tillen. De ingrediënten? Sterke verhalen, intrigerende zinsneden (“drugs are better with friends / Friends are better with drugs”), een uitmuntende band die de ideale context voor de nummers weet te creëren (die blazers in ‘Vincent’! Dat orgel in ‘1973 State Park’!), uitdagende structuren en vooral songs die de tand des tijds moeiteloos zullen doorstaan. ‘Drunk drivers/killer whales’ zou stante pede opgenomen moeten worden in de theoretische rijlessen, weinigen zijn in staat om een maatschappelijk probleem zo zeemzoet te tackelen. Ook de kinderlijkheid waarmee Francesco Schettino, kapitein van de Costa Concordia, over zijn bol wordt geaaid is vertederend en pijnlijk tegelijkertijd. “How the hell was I supposed to steer this ship? / It was an expensive mistake.” Fouten maken doen we toch allemaal? Zolang u maar niet flatert door deze plaat geen luisterbeurt te gunnen.
1. Nick Cave – Skeleton tree
Nick Cave maakt een plaat gewijd aan verlies, aan het tekort en de onbevattelijke leegte die overblijft wanneer we iets onvrijwillig moeten afstaan om het nooit meer terug te zien. ‘Skeleton tree’ had tijd nodig om door te sijpelen, om mijn bolster te doordringen. Om te gaan beseffen dat dit de plaat is die onbewust weggestopte verlangens blootlegt en opschuurt. Met een kille schoonheid wordt laag na laag afgeborsteld zodat de dieperliggende gevoelswereld zich van zijn karkas ontdoet. Een plaat over de ondoorgrondelijkheid van het leven, ontdaan van alle grootsheid. Klein en nederig met een kolossale uitwerking. De schoonheid ervan zit in de weergave van het onbehaaglijke dat blijft nazinderen.
Naar aanleiding van de plaat schreef ik Nick Cave een brief.
Verder enorm genoten van: ANOHNI, Olga Bell, A Tribe Called Quest, Angel Olsen, Animal Collective, Bon Iver, Condor Gruppe, Dan Deacon, Explosions In The Sky, Flying Horseman, James Blake, Jóhan Jóhannsson, Leonard Cohen, Lucinda Williams, NAH, PJ Harvey, Radiohead, Ryley Walker, Russian Circles, Whitney, Wes Borland
Een jaar lang prominent aanwezig in mijn gehoorgang, dus moest The Black Heart Rebellion met ‘People, when you see the smoke, do not think it is the fields they’re burning’ een plaatsje krijgen in mijn eindejaarslijst. Tot het besef kwam dat ze eigenlijk in 2015 uitkwam en het journalistisch incorrect is om ze officieel op te nemen. Gelukkig zijn er steeds achterpoortjes en trucken van de foor, namelijk die van prijs voor ‘Parel van verleden jaar’:
The Black Heart Rebellion – ‘People, when you see the smoke, do not think it is the fields they’re burning’
Kenners van ‘Westworld’ – brilliante serie trouwens – weten dat de zoektocht naar het centrum van het labyrinth een oneffen en mistig pad is. Bezaaid met morbide antagonisten, innerlijke tweespalt, vertwijfeling en een beklemmende angst. Het is een queeste die (hopelijk) leidt naar verlichting van lichaam en geest. Het Gentse The Black Heart Rebellion voorziet u dit jaar met ‘People, when you see…’ van een grillige portie onheil bezaaid met valkuilen én lichtbakens. Noem het post-rock, oosterse folk, doom, sludge, blues,… het is een onbevattelijke combinatie van dit alles en meer. Zolang u maar goed beseft dat het de soort plaat is die rillingen veroorzaakt waarnaar je keer op keer smachtend naar verlangt.
Live top 10
10. Destroyer @Bestkeptsecret
9. Ryley Walker @Cactusclub
8. Thee Oh Sees @Pukkelpop
7. Savages @Botanique
6. PJ Harvey @Vorstnationaal
5. Anna Meredith @Botanique
4. Kate Tempest @Soniccity
3. Battles @AB
2. LCD Soundsystem @Pukkelpop
1. Savages @Soniccity
De 15 nummers die u moet gehoord hebben (in willekeurige volgorde)
# Swans – The glowing man
# Nick Cave – I need you
# Anna Meredith – R-type
# Ital Tek – Redeemer
# A Tribe Called Quest – We the people
# Leonard Cohen – Treaty
# David Bowie – Lazarus
# Kate Tempest – Europe Is Lost
# Parquet Courts – Dust
# Whitney – No Woman
# Underworld – I Exhale
# Suuns – Careful
# The Black Heart Rebellion – Violent Love
# Car Seat Headrest – The Ballad of the Costa Concordia
# ANOHNI – Drone Bomb Me
Overige categoriën
Overlooked album van het jaar voor mijzelf
Thee Oh Sees – A weird exits
Ontdekte oldie van het jaar
Crass – Penis envy
Beste re-issue van het jaar
African Head Charge – Off the beaten track
Trend van het jaar
Klassiek georchestreerde of geschoeide platen
Headliner van het jaar
LCD Soundsystem @Pukkelpop
Meest miscaste headliner van het jaar
LCD Soundsystem @Pukkelpop
Minste publiek aanwezig bij een headliner
LCD Soundsystem @Pukkelpop
Lach van het jaar
André Brasseur @Pukkelpop
Obscene danspassen van het jaar
Mikke Blanco
Grootste telaatkomer van het jaar
Mick Jenkins @Pukkelpop (+/- 24u)
Beste circle pit van het jaar
De Staat @Pukkelpop
Intrinsiek luidste battle van het jaar
Swans vs Crystal Castles
Beste Italiaans percussieduo dat Braziliaanse carnavalsmuziek met hondsdolle punk, rave en minimal techno-invloeden doorboort
Ninos Du Brasil
Meest apathische optreden van het jaar
Motorama @Soniccity
Last minute ontdekking van het jaar
Marie Davidson
Beste bindteksten van het jaar
Steel Panther @Lokerse Feesten
Beste lichtshow van het jaar
Demdike Stare @Soniccity
Muts van het jaar
Die van Gregory Porter @AB
Vergeten dode van het jaar
Alan Vega (Suicide)
Schattigaards van het jaar
Roosbeef en Ayse Hassan (Savages)
Filmisch moment van het jaar
Sorrow I (Colin Stetson) tijdens de minibusrit op een bergflank (met immens steile afgrond 30cm naast mij) richting bodem van de jungle in Peru
Hotel van het jaar
Parkhotel Kortrijk (tijdens Sonic City)