Heb je ooit al gehoord van Surfaces’ ‘Sunday best’ of ken je ‘Supalonely’ van Benee en Gus Dapperton? De kans is groot dat deze nummers muziekfreaks als jij en ik volledig passeerden. Het zijn nochtans de populairste indieliedjes in, euh, héél lang en je kan ervan op aan dat elke TikTokkende koter uit je omgeving al weken bopt op deze schattige popnummers met een kwinkslag. Zijn de kids massaal aan de cannabis, gaat generatie Z dan echt de wereld beter maken of what the fuck is er hier nu eigenlijk aan de hand? Ik probeer het uit te zoeken.
Het fascineert me namelijk om te zien hoe bepaalde geluiden zich doorheen de jaren in de mainstream nestelen. Laat ons het hier vandaag even hebben over de casus bedroom pop. Het is een moeilijk te definiëren geval – daar kan je godbetert een hele thesis over schrijven – maar laten we zeggen dat de OG’s ervan Mac DeMarco, King Krule, Frank Ocean en Tyler, The Creator zijn.
Met die vier namen kan je een venndiagram maken waarin een brede waaier aan artiesten opereert, vaak met verschillende insteken (uit indierock, r&b, hiphop, pop) maar wel met een DIY-spirit, met een zekere kwetsbaarheid en een grote authenticiteit. Bedroom pop is de nieuwe indie, zij het de eclectische internetvariant voor en door mensen die online alle tools en inspiratie in een muisklik voor handen hebben. Een tijd lang leek indie in crisis, weggedrukt door kapitalisme en een gapende kloof tussen extreem vreemd en extreem toegankelijk, maar nu kunnen we met een gerust hart vaststellen dat er een nieuw middenveld ontstaan is tussen underground en pop. Dat muzikanten onafhankelijk hun ding kunnen doen en daar een nieuw publiek op zit te wachten.
Ik herinner me nog goed het moment waarop ik besefte dat indie terug een ding ging worden. De tram reed toevallig even niet, een ochtendlijke wandeling bracht me langs Urban Outfitters, de tempel van alles wat hips en in is. Binnen lagen de rekken toch nog vooral vol met joggingbroeken en van Off White geripte riemen, zeg maar stukken uit de dominante hiphopcultuur. Maar de muziek was wel die van kleine slaapkamerprojectjes, die misschien niet volstaan om de rekeningen van de muzikanten te betalen, maar wel uitstekend werken om de kas en cred van een multinational te spijzen.
Dat symboliseert ergens de moeilijke verhouding tussen indie/bedroom pop en kapitalisme. Ook al wil je als muzikant je ertegen verzetten, toch heb je die grote bedrijven nodig om er te geraken. De grote motor van bedroom pop heet Spotify. Dankzij internet/streamingdiensten/playlists kunnen artiesten independent doorbreken (al blijven de majors aandeelhouders) op een manier die door de democratisering van het internet ervoor al evident leek, maar in de werkelijkheid nooit echt mogelijk bleek. Daartegenover staat dat streaming natuurlijk geen rotte cent opbrengt.
Naast streaming zijn sociale media de tweede virtuele habitat van de bedroom popartiesten. Dat houdt om dezelfde reden wel steek eigenlijk: iedereen is gelijk op de Gram, er zijn geen gatekeepers, en het is een ideaal medium om je creativiteit met de wereld te delen. TikTok heeft momenteel een gigantische invloed op het muzieklandschap en geeft muzikanten meer dan elk ander medium de kans om in een etmaal een celeb te worden. Toch creëren Instagram en TikTok nieuwe beperkingen voor artiesten. De eerste bevordert een cultuur waarin schone snoetjes bevoordeeld worden, de tweede teert op hyperspecifieke sounds en choreografieën. En major labels hebben intussen natuurlijk ook teams met kennis en middelen om die sociale media naar hun hand te zetten.
Bedroom pop is big. Elke dag duikt er wel een nieuwe act op. En ze lijken allemaal ook zo verdomd hard op elkaar. Nog niet zo lang geleden maakte de blogosphere nieuwe artiesten, nu loopt die achter de feiten aan. Er zijn te veel bedroom popartiesten. Ze kunnen niet allemaal een platform krijgen, laat staan het maken. Er zijn zoveel cijfers van zoveel verschillende platformen. Maar wat zeggen die? Wie weet nog naar wat ie luistert als elke artiest in de playlist klinkt als een mix van Mac, Frank, King en Tyler?
Een ster in de scene is natuurlijk Clairo. Je mag haar eigenlijk gerust een veteraan noemen: sinds de release van ‘Pretty girl’ in 2017 is er in internetsnelheid een eeuwigheid voorbij gegaan. Ze representeert waarom bedroom pop de nieuwe indie is. Clairo’s muziek wordt gesmaakt door de pers, geprezen om haar fijne songwriting en producties, en je kan wat ze doet bezwaarlijk ultra edgy of supercommercieel noemen. Ze heeft ook het traditionele pad van een indie-artiest gevolgd. De internetster trok zich terug uit de aanhoudende contentstroom om een coherent album met een eigen identiteit te maken. Het soort shit waar wij muziekfreaks hard op gaan, maar ook het soort shit waarmee je in een oververzadigd landschap het verschil maakt, waarmee je meer bent dan een titel in een afspeellijst.
Toch heeft ze de populariteit van de virale YouTube-hit ‘Pretty girl’ bijlange na niet meer kunnen evenaren. Ik vraag me af of dat nummer een hitparadesucces had geweest, mocht het in 2020 zijn verschenen. Mede dankzij ‘Pretty girl’ lijkt er immers een soort culturele shift te zijn ontstaan. Het heeft de juiste gimmick weet je wel, het soort niet alledaagse DIY-geluid waar je mee uit de massa springt. Bedroom pop lééft van gimmicks, dat is zelfs het geval bij de pioniers van het genre.
De charts staan sinds een paar weken vol met pretty girls. Ongeveer tegelijkertijd hebben Benee, Surfaces en Powfu hun intrede gemaakt in top 50’s wereldwijd. Hoe komt dat? Waarom zij? En wat vinden we daar nu van?
Ik wil graag geloven dat het begin van de lente er iets mee te maken heeft, maar het is duidelijk dat het geslaagde huwelijk tussen enerzijds bedroom pop en anderzijds Spotify en TikTok voor een groot deel de plotse populariteit van dit soort muziek verklaart. Makkelijk wegluisterende slackerpop en zoete hiphopbeats slaan zichtbaar aan in playlists. TikTok past dan weer perfect bij de muziek en haar DIY-esthetiek, haar authenticiteit, haar gimmicks. Een nummer dat vlotjes passeert op Spotify, maar net weird genoeg is om een gek filmpje op te maken, dat is nu de heilige graal.
Bedroom pop ontwikkelt zich momenteel op twee verschillende snelheden: de Clairo-snelheid met een indie-logica, een focus op originaliteit en het creëren van een stabiele carrière, en dan de TikTok-snelheid, die teert op zotte geluidjes in doodnormale liedjes. Ik weet niet hoeveel keer iemand een ‘Pretty girl’ kan maken, ik weet ook niet hoe wenselijk dat is. Voorlopig heeft het populaire filmpjesplatform nog geen stabiele muzikale carrières gebaard, maar het is veel te vroeg om conclusies te trekken.
De huidige hits brengen au fond uiteindelijk weinig vernieuwing en hapklare variaties op snobs’ genre-favorieten. Het zijn songs van mooie mensen die uit de band springen en de popcode gekraakt hebben. Maar op zich is er vooral reden om te juichen: een nieuwe lading artiesten verbreekt de dominantie van gevestigde popsterren in de hitlijsten, het geluid van de mainstream wordt er diverser door én independent releases kunnen in principe verder geraken dan ooit (al gaat Het Systeem momenteel met de grootste prijzen lopen).