Op Sampa’s mixtape van 2015 horen we een jonge, eigenwijze vrouw, zwaar beïnvloed door stoutmoedige rap uit de westerse straat. Op ‘Birds and the BEE9’ (2017) greep ze terug naar haar Zambiaanse roots. Hoewel de intro voorbij draaft als een Afrikaanse processie, hinkelt ook haar tweede release meer naar de hedendaagse populaire hiphop en r&b.

‘The return’, Sampa’s debuutalbum, lonkt opnieuw naar het zoeken van haar oorsprong en nog meer naar authenticiteit. Aan Pitchfork vertelde ze over de noodzaak om haar cultuur, taal, spiritualiteit en manieren te onderwijzen aan de luisteraar. Wij horen op de meest recente plaat vooral een zoektocht naar zichzelf die nog niet is afgelopen. Bovendien is het niet duidelijk wat die zoektocht dan precies moet inhouden: gaat het over muziek maken met Zambiaanse referenties of is het iets meer en groter dan dat?

Bij een oppervlakkige benadering valt het resultaat eerder teleurstellend uit. Directe links met het moederland zijn duidelijk te horen doorheen ‘Mwana’ en op de achtergrond van ‘Dare to fly’. Dat laatste nummer is een eerste hoogtepunt van de plaat, waarin Sampa erin slaagt een heerlijke hutsepot te bereiden met hiphop, etnische ritmes en vocals. Voor de rest horen we bekende genres van het moment: zeemzoete soul in ‘Freedom’, stijlvolle hiphop in ‘Grass is greener’ en ‘Leading us home’, broeierige rap in ‘Time’s up’ en ‘OMG’. Enkel die laatste vertoont een dunne franje van Afrikaanse invloeden. ‘OMG’ steunt bijna volledig op ritmes die Sampa terugbrengen naar haar jeugd.

De video van ‘Final form’, een straatdocumentaire waarin traditionele en moderne dansers de hoofdrol spelen, omvat alles waar ‘The return’ voor staat. Toch vertelt onze maag ons iets. ‘Final form’ lijkt nog steeds Zambia geplakt op westerse standaarden en wij blijven zitten met een kleine honger.

Wanneer we dieper duiken in de plaat, pikken we een minder rooskleurig verhaal op. Voicemails vullen de tussenpauzes op tijdens ‘Wake up’, ‘Light it up’ en het einde van ‘Don’t give up’. Naast alle vreugde horen we een artieste uit de diaspora die haar weg kwijt is. Zo is Sampa op de twee langste nummers ‘The return’ en ‘Don’t give up’ nergens te bespeuren. De vele gastartiesten nemen het over, terwijl zij op zoek gaat naar zichzelf.

In het optimistische ‘Made us better’ claimt Sampa The Great zichzelf opnieuw gevonden te hebben. Helaas kunnen wij hier niet over oordelen. Wat we wel weten, is dat er nog een lange weg te gaan is. De sporadische Afrikaanse ritmes en teksten zijn niet voldoende om door te wegen op de andere al te vaak gehoorde soul- en hiphopgeluiden.