De winnaar van de enige échte boksmatch in 2024 (niet Tyson versus Paul) was natuurlijk Kendrick Lamar. Na de hele vete met Drake, dropte hij onverwacht het geweldige ‘GNX’. Lamar gaat ondertussen al even mee. Niet alleen binnen hiphop wordt hij algemeen erkend en gezien als één van de grootsten ooit. Ook ver daarbuiten wordt zijn emotionele en artistieke intelligentie gewaardeerd, beloond en vakkundig bestudeerd.

‘Good kid, m.A.A.d city’ staat in het collectieve culturele geheugen gegrift. ‘To pimp a butterfly’ is inmiddels bijna 10 jaar oud. Al is het politiek en existentieel relevanter dan ooit in een verdeeld V.S.. Verder blijft ‘DAMN.’ gewoon een interessant dagboek van een twijfelend mens. De inhoud en geestelijke impact van ‘Mr. morale & the big steppers’ is na twee jaar nog niet verwerkt. Het spreekt voor zich dat alle ogen gericht zijn op deze rapper zijn nieuwste album: ‘GNX’. Na een inhoudelijk slim en conceptueel sterke ‘Mr. morale’ kan het even twijfelen zijn wat de volgende zet moet worden. Kung-fu Kenny draait alles om: de rijke sound maakt plaats voor een West Coast minimalisme, het grote narratief maakt plaats voor bangers.

Lamar rept geen woord over de rapvete tussen zichzelf en Drake. Wie goed luistert ontdekt wel dat dit album een mooie aanvulling is van wat K.Dot dit jaar reeds op ons losliet. Productiegewijs zijn er geen al te grote stappen gemaakt sinds de monsterhit ‘Not like us’. Ook inhoudelijk lijkt het voornamelijk gefocust op een artiest die op scherpe wijze afrekent met het muziekmilieu rondom hem. ‘wacced out murals’ is de perfecte opener. De rapper observeert een zagende Lil Wayne, een Snoop Dogg die zijn oordeelsvermogen kwijtgespeeld is en de val van vele celebrities als R. Kelly en P. Diddy. Lamar beweert propere handen te hebben. Zijn tong daarentegen is des te vuiler. ‘squabble up’ ligt in het logische verlengde hiervan. ‘luther’, met steun en toeverlaat SZA, is dan weer een braver en ook niet het meest interessante nummer over hoe wisselvallig relaties kunnen verlopen.

Op ‘man at the garden’ overtuigt Kendrick Lamar zichzelf dat hij alles verdient na zijn harde werk. Zijn discografie, prijzen en erkenningen liegen er niet om. De rapper zou echter zichzelf niet zijn mocht hij in dit nummer niet ergens een zekere ambiguïteit in doen doorklinken. Wie overtuigt hij hier? Zichzelf? De luisteraar? Laat hij weten dat hij zich zeer zelfbewust is van zijn plaats in de muziekindustrie, of blijft de twijfel knagen? De opbouw van het nummer is subliem en doet denken aan de structuur van ‘Auntie diaries’ op diens voorganger.

Comptons grootste product bevestigt zijn bedoelingen op zijn nieuwste album met ‘hey now’. Het is een nummer dat toch wel inhoudelijk een summum vormt van ‘GNX’. Hij wuift de uiteenvallende muziekindustrie uit, gebruikt een scherpe tong, slaat humoristische tonen en stelt zich boven de anderen. Hoewel er eigenlijk al geen twijfel mogelijk was aan de rapkunsten van deze man, trakteert hij de luisteraar met dit album op een overdose aan dialogerende perspectieven, ironische stemmetjes, intonaties en oneliners.

Wie al overtuigd is van deze nieuwste langspeler, die kan niets meer verliezen. Wie nog niet volledig zichzelf kan vinden in deze sound en attitude zal wel overtuigd geraken door het bloedernstige, virtuoze ‘reincarnated’. Puurder kunnen we deze artiest niet krijgen. Alle trucs komen aan bod. We worden in volste concentratie meegenomen doorheen het verhaal van twee klassieke artiesten en de impact die ze hebben op Lamar.

De eerste is John Lee Hooker, een revolutionaire R&B-gitarist uit Michigan wiens doorbraaksingle in 1948 uitkwam. De tweede, hoogstwaarschijnlijk, Dinah Washington: een zangeres uit het Chitlin’ Circuit die wijdverspreide roem verwierf, maar worstelde met middelenmisbruik. Het nummer is verder dan ook nog eens gebaseerd op een sample van 2Pac en graaft in de erfenis van de West Coast-legende. Kendrick impliceert niet letterlijk dat zijn ziel ooit in hun lichamen heeft gewoond voordat hij in het zijne werd geboren. In plaats daarvan benadrukt hij dat de huidige muzikale en zwarte gemeenschap de artistieke grootheid van eerdere generaties kan overnemen en verder kan ontwikkelen. Dit echter niet zonder lessen te trekken uit hun fouten en tekortkomingen. Aan het slot horen we een geweldige dialoog tussen de schrijver en zijn geweten (of is het God?). Dit nummer is volgens ons één van de meest inspirationele van 2024.

Humor vindt ook zijn weg op ‘GNX’. ‘tv off’ was nog geen uurtje beluisterbaar en de internetmemes over Kendrick die naar mosterd vraagt (of roept) waren al snel te vinden. Hier vinden we toch een zwakkere schakel in het album. Halverwege wordt de melodie die toch te hard gelijkt op die van ‘Not like us’ toch gered door een epische en brutale tweede helft. Kendrick is het gezeur en geratel beu en zet de tv uit. Ze kunnen hem niet raken. Zijn onafhankelijkheid viert hij ook met het feit dat hij dit album op eigen benen uitgaf. Zijn eerste sinds zijn vertrek bij monsterlabel Top Dawg Entertainment.

Het tweede deel van het album voorkomt dat ‘GNX’ een absolute klassieker wordt. Enerzijds krijgen we wat meer clubbangers van dit literair figuur. Anderzijds lijkt er toch veel gezinspeeld te zijn op makkelijk citeerbare stukjes muziek voor TikTok. Op zich is deze stap na diens voorganger een verwelkomde ommekeer. Aan de andere kant is het instrumentaal niet het meest inspirerende werk. Het titelnummer ‘gnx’ en de zoveelste herhaling van Kendricks trukjes op ‘peekaboo’ doen lichtjes vervelen. Afsluiter ‘gloria’ daarentegen is dan weer het echte werk.

Op het internet doen inmiddels al heel wat speculaties de ronde. Is ‘GNX’ het enige wat we mogen verwachten van King Kendrick? Sommige observators vinden het eerder lijken op een mixtape, gezien het ook zijn kortste, minst uitgebreide werk is. Daarnaast maakt ‘heart pt. 6’ nu deel uit van de tracklist, in plaats van, zoals gebruikelijk een voorbode te zijn van een album dat eraan komt. Daarnaast is het stukje muziek dat als teaser diende voor het album nergens te horen. Maar misschien verklikt deze speculatie iets diepers. Is het niet omdat we misschien lichtjes teleurgesteld zijn en dat we niet onder ogen durven zien dat we geen tot in het fijnste ontleedbare novelle gekregen hebben? Men zou kunnen denken van wel. We zien wel. Momenteel lijkt het stukje Spaans uit de mond van Deyra Barrera het enige echte overkoepelende dat de boel wat samenhoudt.

K.dots laatste is misschien niet zijn sterkste werk. Al behoor je uiteraard wél tot de allergrootsten als zelfs je zwakste schakel sterker is dan de meerderheid van de hiphop-output uit 2024. Elke zet van Kendrick Lamar wordt met een vergrootglas bekeken en geanalyseerd. Terecht ook, gezien de meerlagigheid die ons al eerder geserveerd werd. Lyrisch gezien valt er op ‘GNX’ nog heel wat te ontdekken. Of we dit album kunnen plaatsen naast ‘To pimp a butterfly’ is een andere discussie. Wij moeten niet overtuigd worden dat de rapper zijn laatste album ook een schot in de roos is, maar of het een monument wordt dat na 10 jaar nog niets aan relevantie verloren heeft, daar moeten we wél nog van overtuigd worden.