Postume kunst is vaak een controversieel onderwerp binnen muzikale kringen die het consumeren. In de muziek gaan postume releases vaak twee kanten op. Soms verschijnt een album, zoals Mac Miller’s fantastische ‘Circles’, en wordt het gezien als een respectvolle vervulling van de oorspronkelijke artistieke visie. Aan de andere kant zijn er artiesten die zelfs na hun dood voor elke cent worden uitgebuit, zoals Michael Jackson, Aaliyah, Juice WRLD, XXXTENTACION, the list goes on. Waarbij sinds hun dood meerdere projecten onder hun naam werden uitgebracht. Vaker wel dan niet zijn deze projecten niet veel meer dan restjes en lege features. Met andere woorden: respectloze cashgrabs. En dan zijn er postume projecten zoals het nieuwe titelloze SOPHIE-album, waarbij we moeite hebben om het denkproces te begrijpen van degenen die eraan hebben gewerkt.
Uit wat er in interviews en persberichten is gezegd, was het titelloze album van SOPHIE al in de maak voordat ze in januari 2021 vroegtijdig overleed, en haar broers en zussen hebben drie en een half jaar besteed aan het finetunen van het album. Benny Long was in het bijzonder al betrokken bij het mixen van haar vorige album, ‘OIL OF EVERY PEARL’S UN-INSIDES‘, en bij het remixproject ervan. Bovendien maakte hij ook deel uit van het creatieve proces voor veel van de nummers op ‘SOPHIE’, en de richting waarin zijn zus het album wilde brengen. Dit afschrijven als een exploitatie van haar muziek zou niet bepaald correct zijn. Bovendien zouden close artiesten als AG Cook en Charli xcx in luistersessies voor de release wel hun fiat hebben gegeven.
Maar. SOPHIE’s hersenspinsels, persona en creatieve output valt nauwelijks in een bepaald hokje te zetten. Ze was vooruitstrevend en perfectionistisch in haar productie. Een genie, ver haar tijd vooruit. Het laatste wapenfeit was ‘HEAV3N‘, een 20-minuten durende livestream die ze uit het niets online gooide om geld in te zamelen voor zwarte trans en queer vrouwen. Het was een voorbode, vermoeden we, van een album (‘TRANSNATION’?) dat nooit het licht mocht zien. Al kun je online wel een bootleg, met een tiental nog niet uitgebrachte songs, vinden waarop Shygirl en Charli xcx bijvoorbeeld features hebben.
Haar signature sound waarin tot op het bot herleidde, gedeconstrueerde beats door de magel worden gehaald, staan centraal op ‘HEAV3N’. Echter durfde ze, toen al, ook vooruit te kijken waarin hyperpop niet langer de plak zwaaide met veelal elementen van UK Bass, wonky en footwork in geïntegreerd. Tracks als ‘Gallop’ en ‘Berlin nightmare’ zouden uit recenter materiaal komen van SOPHIE. Het is daarom des te jammer, ookal zou dit zelfgetitelde album in de woorden van Long al in een verregaand proces hebben gezeten, dat dít slechts het resultaat is.
SOPHIE’s muzikale erfenis is meer dan dit, terwijl dit album ongewoon ‘veilig’ aanvoelt. Een track als ‘Rawwwwww’ zou bijvoorbeeld van werkelijk ieders hand kunnen zijn en voelt niet uitzonderlijk. Elders hoor je in het afgrijselijke lang en tegelijk weinigzeggende ‘The dome’s protection’ Nina Kraviz wat over ruimte en tijd prevelen. Wat heeft dit in godsnaam met SOPHIE te maken?
Naast bij momenten té gepollijste dan wel onafgewerkt, aanvoelende tracks doet de volgorde ons eveneens enkele wenkbrauwen fronsen. Waarom er na een veel te lange ambient introtrack in het bouncey ‘Rawwwwww’ wordt gegaan om niet veel later weer een bijna 8 minuten durende ambient te moeten aanhoren, is raar. Het album is gestructureerd in enkele blokken. Logisch ergens vanwege de soort compilatie-opzet met een karrenvracht aan features, maar SOPHIE had het album waarschijnlijk emotiever ingedeeld. ‘My forever’ had er op het einde van het album dan waarschijnlijk harder in gehakt.
De middensectie is duidelijk een selectie aan verdraaide dancepop waarin we SOPHIE’s invloed horen. Het zijn de tracks die het dichtst bij haar sound van circa 2015 neigen. Echter vallen er hier evenmin uitschieters op te merken. Zeker wanneer ze allemaal klak na elkaar de revue passeren. ‘Elegance’ voelt dan weer te gemakkelijk aan elkaar gekunsteld, terwijl de artieste de track jaren geleden al teasede en daar gewoon harder binnen kwam. ‘Live in my truth’ is de enige popsong met een echte hook waarin de opzet ook effectief werkt. ‘Why lies’ passeert ondanks die lelijke autotune vocals nog net door de beugel en is gewoon stupid fun.
Het derde gedeelte van het album bevat een selectie aan nummers waarin het bpm’s tegen de klok tellen is. An sich zijn ‘Gallop’ of ‘Berlin nightmare’ prima, al verwacht je meer. We zullen nooit weten of SOPHIE zich een hard dance era had aangemeten, al hadden de tracks vast meer afgewerkt geklonken en meer diepte gehad dan wat we nu ‘slechts’ krijgen voorgeschoteld op het album. Een glimp daarvan kreeg je daarvan al mee op ‘Oil’s remix album dat in 2019 verscheen. Dag en nacht verschil is het met wat te horen krijgen op het album.
Het albums laatste deel stelt door middel van enkele songs een hartverwarmend vaarwel voor en bevat de meeste hoogtepunten. Long-time collaborators als Cecile Believe en Hannah Diamond weten als geen ander de magie en kunde van SOPHIE enigszins naar voren te brengen. Ze vormen de weinige lichtpuntjes.
Teleurstelling primeert echter. Uit een vault waaruit je waarschijnlijk nog x-aantal albums kunt vullen, doet achteraf enkel nog vragen rijzen of dit alles ‘maar’ was en het waarom. Is dit het kaf van het koren? We zullen nooit weten of ‘SOPHIE’ effectief haar “moeilijke tweede” had geweest of niet. Wat wel opvalt is, hoe ondanks de tijd die in dit album werd gestoken sinds haar dood, hoe onafgewerkt, rudimentair of plat bepaalde nummers slechts klinken. Het album is als een blokkendoos opgebouwd waardoor de pay-off op het einde niet dezelfde euforie heeft van ‘Immaterial’ of de emotionele zwaarte van ‘Whole new world / pretend world’. En dat is niet alleen jammer, haar legacy verdient ook beter dan wat we met dit album hebben gekregen.
